5 Απρ 2009

Τα πολλά ερωτηματικά των Έλληνο- Αμερικανικών σχέσεων μετά τη συνάντηση Καραμανλή - Ομπάμα

«Ψεκάστε, σκουπίστε… τελειώσατε»! Θυμηθήκαμε τη διαφήμιση, καθώς προσπαθήσαμε να κάνουμε ένα απολογισμό των γεγονότων, που σημάδεψαν την τον κόσμο και την Ευρώπη, ιδιαίτερα, την περασμένη εβδομάδα. Στην ουσία κερδισμένος ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα, τόσο στο επίπεδο του G20, όσο και σε επίπεδο σχέσεων ΕΕ- ΗΠΑ. Πήρε αυτά που ήθελε κάνοντας τις μικρότερες παραχωρήσεις. Σε ό,τι αφορά εμάς, τις Έλληνο – Αμερικανικές σχέσεις, πέραν των αισιόδοξων δηλώσεων κυβερνητικών παραγόντων και του ίδιου του Κ. Καραμανλή, το ουσιαστικό μέρος της συζήτησης αναλώθηκε σε τρία βασικά θέματα, που η Ουάσιγκτον επιμένει να τα χαρακτηρίζει κεφαλαιώδους σημασίας: έλεγχος ή ανάσχεση των αφικνούμενων προσφύγων από ανατολάς (στο πλαίσιο καταπολέμησης της τρομοκρατίας), διαφοροποίηση των ενεργειακών μας πηγών (μην βασίζεστε μόνο στους ρώσους) , ενεργό συμμετοχή στη προσπάθεια αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης (μιας και οι οικονομίες είναι διασυνδεδεμένες). Ό,τι ακριβώς είχε αναφέρει για τις Έλληνο-Αμερικανικές σχέσεις μόλις πριν πέντε ημέρες στην Ουάσιγκτον ο αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα, Ντάνιελ Σπέκχαρντ. Δηλαδή, η συνάντηση προσέφερε την ευκαιρία απλώς ν’ ακούσει ο αμερικανός πρόεδρος δια χειλέων πρωθυπουργού, ότι έχουμε κατ’ επανάληψη μεταφέρει εγγράφως στην Ουάσιγκτον.
Από την όλη υπόθεση, αν δεχθούμε ότι δεν υπήρξε παρά μια συνάντηση ρουτίνας, λείπει κάτι. Αυτό που δεν ανέφερε ούτε ο Ομπάμα, ούτε ο Καραμανλής. Αλλά ό,τι κι είναι, σύντομα θα αποκαλυφθεί, μιας και σίγουρα αφορά τις πολιτικές επιλογές της χώρας. Φυσικά στα τεχνικά ζητήματα, κερδισμένος είναι ο Μπ. Ομπάμα. Για την ενίσχυση, έστω μικρή αριθμητικά, της Ελληνικής Δύναμης Αφγανιστάν και μεταβολής του ρόλου της. Για τη συμμετοχή στην αποκατάσταση νέων οδών ανεφοδιασμού των εκεί δυνάμεων, κ.ά Για τις υποσχέσεις –που δόθηκαν- για μετά την κρίση, σχετικά με αμερικανικά οπλικά συστήματα.
Για το θέμα των Σκοπίων, δεν αναφέρθηκε σχετική συζήτηση. Για την Κύπρο δεν ακούστηκε επίσης κάτι. Για το Αιγαίο, αν και συζητήθηκε ο αμερικανός πρόεδρος ζήτησε επίλυση διαφορών με συνομιλίες (όπως έκαναν δηλαδή οι ΗΠΑ όταν το Μεξικό, διεκδικούσε την Καλιφόρνια και το σημερινό Νέο Μεξικό ή το Τέξας). Για τα Βαλκάνια γενικότερα παραμένει ερωτηματικό αν υπήρξε συζήτηση. Γιατί θα είχε ενδιαφέρον μιας και ο αμερικανός πρόεδρος, στη διάρκεια της συνέντευξής του στο Στρασβούργο, απαντώντας σε Αλβανό δημοσιογράφο για το Κόσοβο, τόνισε ότι ανησυχεί για την αστάθεια στην περιοχή και τι μπορεί να προκαλέσει στο μέλλον. Κι είναι η μόνη περιοχή που σαν χώρα μπορούμε να αισθανόμαστε «παίκτες».
Μαζί με όλα αυτά, θα πρέπει σοβαρά να ληφθεί υπόψιν, αν και δεν αναφέρεται ειδικά στις Έλληνο-Αμερικανικές σχέσεις, η δήλωση Ομπάμα σχετικά με τον «αντιαμερικανισμό που εκδηλώνεται στην Ευρώπη» και που πρέπει να αντιμετωπιστεί καθώς οι ΗΠΑ σε πολλά ζητήματα αλλάζουν πορεία στη διεθνή πολιτική σκηνή. Στην Ελλάδα, ο υφιστάμενος αντί-αμερικανισμός όμως δεν έχει συστατικά στοιχεία που απορρέουν τόσο από τις διεθνείς επιλογές των ΗΠΑ, με εξαίρεση τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία. Έχει στοιχεία ιστορικής μνήμης από τον Εμφύλιο, τη Χούντα, την Κυπριακή τραγωδία, τα Ίμια, κλπ. Ιδιαίτερα από το γεγονός πως σε κάθε φάση της σειράς των κρίσεων που η χώρα αντιμετώπισε τα τελευταία 50 χρόνια στάθηκε στο πλευρό της Τουρκίας. Αυτό άραγε πως θα το θεραπεύσει η νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική;
Χωρίς να θέλουμε να προϊδεάσουμε κανένα, φοβόμαστε πως ούτε καν θα ασχοληθεί. Γιατί, η χώρα μας, δεν είναι αυτή που εμποδίζει τη στρατιωτική συνεργασία ΕΕ- ΝΑΤΟ, δεν ζητά υπερβολικά ανταλλάγματα για κάθε της «ναι», δεν εκβιάζει για να κερδίσει την αμερικάνικη εύνοια. Αν τολμούσε, ίσως οι διμερείς μας σχέσεις να ήταν καλύτερες και ο αντί-αμερικανισμός μειωμένος….