Πάλι για τις Ελληνο - Τουρκικές σχέσεις

Επανερχόμαστε σήμερα στην Τουρκία και τις συνεχείς προκλήσεις της, που δεν αποτελούν παρά μεθοδευμένη και καλά οργανωμένη εκστρατεία μεταβολής του status quo, στο Αιγαίο και αλλαχού προκειμένου να αναδείξει με τον τρόπο αυτό το δικαίωμα –κατ’ αυτήν- να μεταβάλλει την πραγματικότητα σύμφωνα με τις δικές της απόψεις και συμφέροντα. Μια πολιτική που βρίσκει καθημερινά, με νέα στοιχεία, την επιβράβευση της κυβέρνησης του Ομπάμα. Χθεσινή, νέα διαπίστωση, ορίστηκε ο Σπένσερ Μπόγιερ αντικαταστάτης του Ματ Μπράϊζα στο αμερικανικό ΥΠΕΞ, ένας άνθρωπος που έχει γράψει μελέτη για το «τουρκικό μεγαλείο»!

Οι ταυτόχρονες προκλήσεις σε Ελλάδα και Κύπρο, αποσκοπούν στην ουσία σε πίεση της Κυπριακής Δημοκρατίας γιατί η τελευταία έχει «δέσει» για τα καλά την Τουρκία, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το κυπριακό «βέτο» στο άνοιγμα του σημαντικού κεφαλαίου «‘Ενέργεια» εμποδίζει την Τουρκία, που έχει έλλειψη κεφαλαίων, να μπορέσει να απορροφήσει Ευρωπαϊκά κεφάλαια για την κατασκευή αγωγών και ειδικότερα του Nabucco, που πρόσφατα εόρτασε με την παρουσία 10 πρωθυπουργών το έναυσμα των εργασιών του. Γνωρίζει η Άγκυρα και οι φίλοι της –εκτός κι εντός ΕΕ- ότι χωρίς την «άδεια» της Λευκωσίας «ουδέν γενέσθαι των δεόντων» και ενώ οι φίλοι της Άγκυρας επιχειρούν στο εσωτερικό της ΕΕ (Βρετανία, Σουηδία, Τσεχία, Πολωνία και ίσως πλέον η Βουλγαρία) η ίδια η Τουρκία παρουσιάζεται έτοιμη για σύγκρουση! Στο πλαίσιο αυτό απειλεί και την Αθήνα με τις έρευνες νοτίως και δυτικώς του Καστελλορίζου προκειμένου να πιέσουμε τη Λευκωσία να οπισθοχωρήσει.

Τι από αυτά όμως είναι πραγματικότητα, δηλαδή στρατηγική επιδίωξη της Τουρκίας και τι τακτικές προκειμένου να πετύχουν κάποιους στόχους;

Οι ειδικοί αναλυτές μιλούν πλέον για «στρατηγικές επιδιώξεις της Άγκυρας» που σημαίνει πως δεν γίνονται κινήσεις για απλή δημιουργία εντυπώσεων αλλά πως ό,τι γίνεται αποτελεί στόχο μεσοπρόθεσμο της Τουρκίας σε βάρος δικό μας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το γεγονός αυτό από μόνο του προκαλεί ή θα έπρεπε να προκαλεί εγρήγορση στους υπευθύνους και συγκέντρωση δυνάμεων για την αντιμετώπιση της κρίσης. Αντιθέτως η κυβέρνηση δια των αρμοδίων εκπροσώπων της «διασκεδάζει» τα γεγονότα επιχειρώντας να «μαλακώσει» τη σκληρή πραγματικότητα.

Ακούγονται φωνές για προσφυγή στη Χάγη από την πλευρά της Τουρκίας. Αυτό από μόνο του, δηλαδή η ξαφνική επιθυμία της Άγκυρας ν’ αποδεχθεί τους κανόνες του Διεθνούς Δικαστηρίου –που συστηματικά απέρριπτε επί μια πεντηκονταετία- θα έπρεπε να βάζει τους «φύλακες» σε συναγερμό. Τι άλλαξε; Αν μιλήσετε με ειδικούς, ίσως μάθετε ότι έχουν αλλάξει ορισμένοι βασικοί κανόνες τόσο του Δικαίου της Θάλασσας όσο και αυτού των αιθέρων αλλά και του δικαίου που διέπει το καθεστώς «Έρευνας και Διάσωσης». Αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο από το 1994 ως σήμερα, αργά και επίπονα, και που η χώρα μας ελάχιστα ενδιαφέρθηκε να παρέμβει, με αποτέλεσμα σήμερα να καλείται, να αντιμετωπίσει νέα δεδομένα, όχι πάντα ευχάριστα…

Στην Ελλάδα δεν ασχολούμεθα αρκετά και επίπονα με την Τουρκία, δεν την αντιμετωπίζουμε ολοκληρωτικά σαν τον «εχθρό» που επιδιώκει την εδαφική, πολιτική και εθνική συρρίκνωσή μας και που πρέπει να μελετήσουμε σε βάθος και να ετοιμάσουμε εναλλακτικές προτάσεις –λύσεις αντιμετώπισής της.

Αν η Τουρκία – και οι φίλοι της, επιθυμεί μια φιλική Ελλάδα, θα πρέπει να πάψει να προκαλεί και να βυσσοδομεί σε βάρος μας. Διαφορετικά δεν μας θέλει φίλους. Μα θέλει υποτελείς. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ΗΠΑ.

Ενδεχομένως να γνωρίζουν κάποια πράγματα που εμείς δεν γνωρίζουμε. Για παράδειγμα, ότι υπάρχουν πολιτικοί έτοιμη να ανταποκριθούν θετικά στις απειλές ή επιδιώξεις τους αρκεί να παραμείνουν στην εξουσία. Τότε όμως διαπράττουν λάθος, γιατί αυτό δεν συντρέχει με τους υπόλοιπους Έλληνες. Κι ακόμη είναι οι Έλληνες που εκλέγουν την ηγεσία τους…

Τι τρέχει με τον Έλληνο – Βουλγαρικό αγωγό φυσικού αερίου;

Με τίτλο «Νάρκες στη διασύνδεση των δικτύων φυσικού αερίου της Βουλγαρίας και της Ελλάδας», η εβδομαδιαία εφ. ΜΠΑΝΚΕΡ αναφέρει τα εξής:

«Η εκτελεστική διευθύντρια του Βουλγαρικού Ενεργειακού Ομίλου (Bulgarian Energy Holding), Γκαλίνα Τόσεβα, υπέγραψε στις 14 Ιουλίου άλλο ένα μνημόνιο κατανόησης, αυτή τη φορά με την ελληνική ΔΕΣΦΑ. Το μνημόνιο προβλέπει ότι η Βουλγαρία θα μπορεί να χρησιμοποιεί τον ελληνικό τερματικό σταθμό υγροποιημένου αερίου στη Ρεβυθούσα, όπως και τη διασύνδεση Τουρκίας – Ελλάδας. Δεν είναι σαφές τι ήταν εκείνο που επέβαλε την υπογραφή αυτού του μνημονίου, καθώς στα θέματα αυτά είχε επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ της ΔΕΣΦΑ και της Bulgartransgaz ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο, οπότε και υπεγράφησαν οι σχετικές εμπορικές συμφωνίες.
Μία ημέρα πριν την λήξη της τελικής προθεσμίας (15 Ιουλίου) για την κατάθεση των απαραίτητων αιτήσεων και δικαιολογητικών για την αποδέσμευση των 45 εκατ. ευρώ, που θα διατεθούν από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανασυγκρότησης για την κατασκευή της διασύνδεσης των δικτύων μεταφοράς αερίου της Βουλγαρίας και της Ελλάδας, οι δύο χώρες έσπευσαν να υπογράψουν μνημόνιο για την κατασκευή της. Το έγγραφο για τον αγωγό Κομοτηνή- Ντιμίτροβγκραντ-Στάρα Ζαγκόρα, όπως και τα έγγραφα σχετικά με την διάθεση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, υπογράφηκαν στη Σόφια από τον Βουλγαρικό Ενεργειακό Όμιλο, της ελληνική ΔΕΠΑ και την ιταλική Edison.

Το 2007 οι δύο αυτές ξένες εταιρείες ίδρυσαν μεικτή εταιρεία, με την επωνυμία “Poseidon”, η οποία θα κατασκευάσει τον αγωγό που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Τουρκία, μέσω της Ελλάδας, προς την Ιταλία. Ο αγωγός αυτός, που θα έχει τη δυνατότητα μεταφοράς 10 δισεκ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, ονομάστηκε TGI, αλλά είναι γνωστός και ως “μίνι Nabucco”, επειδή στην Τουρκία και στην Ανατολική Ελλάδα οι διαδρομές των δύο αγωγών συμπίπτουν, αλλά και επειδή, σύμφωνα με τα σχέδια, το αέριο για τους δύο αγωγούς θα προέρχεται από τα ίδια κοιτάσματα. Σε αντίθεση με τον Nabucco, όμως, ο αγωγός TGI βρίσκεται σε αρκετά προχωρημένη φάση – τμήματά του ολοκληρώνονται σταδιακά και αναμένεται ότι ο αγωγός θα φθάσει στην Ιταλία το 2012. Ήδη έχουν συμφωνηθεί και οι πρώτες ποσότητες αερίου από το κοίτασμα «Σαχ Ντενίζ 1» στο Αζερμπαϊτζάν. Για την κατασκευή αυτού του αγωγού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέθεσε 100 εκατ. ευρώ.

Στο υπογραφέν μνημόνιο προβλέπεται η σύσταση μεικτής εταιρείας – με εξ ημισείας συμμετοχή του Βουλγαρικού Ενεργειακού Ομίλου και της εταιρείας “Poseidon” – η οποία θα αναλάβει την κατασκευή, νομή και εκμετάλλευση του αγωγού Κομοτηνή-Ντιμίτροβγκραντ-Στάρα Ζαγκόρα. Σύμφωνα με τον διευθυντή της ΔΕΠΑ, Α. Παπαγεωργίου, αρχικά ο αγωγός θα μεταφέρει 1 δισ. κ.μ. ετησίως, ωστόσο η χωρητικότητά του θα είναι 3 έως 5 δισ. κ.μ. “Πρώτος στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τον ρόλο των προμηθειών από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη. Μπορούμε να πουλάμε αέριο και σε γειτονικές της Βουλγαρίας χώρες”, διευκρίνισε ο κ. Παπαγεωργίου. “Η μεικτή εταιρεία θα καταχωρηθεί στη Βουλγαρία”, πρόσθεσε η εκτελεστική διευθύντρια του Βουλγαρικού Ενεργειακού Ομίλου, Γκαλίνα Τόσεβα. Αργότερα θα καταχωρηθεί και η εμπορική εταιρεία, η οποία θα εξασφαλίζει τις προμήθειες και το εμπόριο του αερίου, που θα μεταφέρεται μέσω του αγωγού. Σύμφωνα με προκαταρκτικούς υπολογισμούς, το κόστος του έργου ανέρχεται σε 120 εκατ. ευρώ, από τα οποία 45 εκατομμύρια θα διατεθούν από την ΕΕ και τα υπόλοιπα 75 εκατομμύρια θα εξασφαλίσουν ισόποσα οι εταίροι στην μεικτή εταιρεία. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Bulgargaz επέλεξε την βρετανική εταιρεία συμβούλων Jacobs Consultancy για την εκπόνηση της προκαταρκτικής μελέτης. Η ανάδοχος εταιρεία θα επιλεγεί μετά από διαγωνισμό, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Η κατασκευή του αγωγού πρέπει να αρχίσει πριν τα τέλη του 2010, κάτι που αποτελεί όρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να διαθέσει την επιδότηση. “Το σχέδιο έλαβε ώθηση μετά την κρίση του φυσικού αερίου τον περασμένο Ιανουάριο, από την οποία επλήγη περισσότερο η Βουλγαρία, καθώς υπολογίζει μόνο σε ρωσικό αέριο και μόνο από έναν αγωγό διέλευσης”, εξήγησε η κ. Τόσεβα. Ο υποδιευθυντής της ιταλικής Edison, Ρομπέρτο Πότι, δήλωσε από την πλευρά του ότι σκοπός είναι, πέρα από την διαφοροποίηση των προμηθειών, η Βουλγαρία και η Ελλάδα να μπορούν να εξάγουν αέριο και σε τρίτες χώρες, μέσω του δικτύου της Bulgartransgaz. Δυνατότητες υπάρχουν για εξαγωγή φυσικού αερίου και προς τη Ρουμανία, εφόσον κατασκευαστεί η διασύνδεση των δικτύων αερίου Βουλγαρίας-Ρουμανίας.

Ωστόσο, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, στο έργο αυτό υπάρχουν ορισμένες νάρκες. Η πρώτη σχετίζεται με το κόστος του. Για να ρεύσει αέριο από την Κομοτηνή προς τα βουλγαρικά σύνορα, θα πρέπει να κατασκευαστεί ξεχωριστός σταθμός συμπίεσης, ο οποίος θα κοστίσει τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ. Αυτό το ποσό για την ώρα δεν περιλαμβάνεται στο σχεδιασμό. Πιθανότατα θα προστεθεί αργότερα, αλλά παραμένει άγνωστο ποιος θα το πληρώσει. Το άλλο ερωτηματικό έχει να κάνει με τις ποσότητες αερίου. Ο αγωγός θα ξεκινήσει μεταφέροντας το 1 δισ. κ.μ. που έχουν συμφωνηθεί σε αυτή τη φάση με το Αζερμπαϊτζάν, μία ποσότητα που μνημονευόταν ως βουλγαρική ποσόστωση στον αγωγό Nabucco. Γνώστες του θέματος ισχυρίζονται ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει συνομιλίες με το Μπακού για την αύξηση αυτής της ποσότητας. Επίσης, δεν υπάρχουν συμφωνίες με άλλους δυνητικούς προμηθευτές. Οι ποσότητες που πρέπει να εξασφαλίσει η Βουλγαρία μέχρι το 2014 (όταν θα ξεκινήσει ο Nabucco) είναι σημαντικές – τουλάχιστον 2,5 δισ. κ.μ. για τον Nabucco και άλλα 3 δισ. κ.μ. για τη νέα διασύνδεση με την Ελλάδα.

Το σοβαρότερο πρόβλημα, όμως, σχετίζεται με το γεγονός ότι ο αγωγός Κομοτηνή- Ντιμίτροβγκραντ θα είναι αντιστρέψιμης ροής, δηλαδή θα παρέχει και τη δυνατότητα μεταφοράς ρωσικού αερίου προς την Ελλάδα. Αν μετά το 2014 δεν μείνουν γι’ αυτόν ελεύθερες ποσότητες αερίου από την περιοχή της Κασπίας, θα υπολειτουργεί ή θα μεταφέρει ρωσικό αέριο προς τις ανατολικές περιοχές της Ελλάδας. Αυτό θα μειώσει τις τιμές για τους καταναλωτές στην Ελλάδα και για την προμηθεύτρια εταιρεία Gazprom, αλλά θα ζημιώσει οικονομικά τη βουλγαρική πλευρά, διότι τότε θα υπολειτουργεί το τμήμα του αγωγού από το Ιχτιμάν έως το Πετρίτσι και, επομένως, η χώρα θα χάσει τέλη διέλευσης. Το ενδεχόμενο αυτό είναι κάθε άλλο παρά απίθανο. Όπως δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής της Edison, Ουμπέρτο Κουατρίνο, τον οποίο επικαλείται το Reuters, οι προμήθειες προς τη Βουλγαρία μέσω του αγωγού TGI θα ξεκινήσουν το 2015, δηλαδή όταν ο Nabucco θα είναι γεγονός».

Εργκένεκον και ο διχασμός της Τουρκίας

Στη δεύτερη φάση της δίκης Εργκένεκον στην Τουρκία με τη διερεύνηση κατηγοριών σε βάρος 56 φερόμενων ως συνωμοτών και δύο απόστρατων στρατηγών ως υποκινητών του εγχειρήματος για την ανατροπή της κυβέρνησης αναφέρεται η ανταπόκριση του Nicholas Birch από την Κωνσταντινούπολη με τίτλο «Trial in Turkey Exposes a Political Divide» στην εφημερίδα The Wall Street Journal εκτιμά ότι η υπόθεση της δίκης Εργκένεκον ρίχνει τους προβολείς στο μέλλον της κοσμικής δημοκρατίας στην Τουρκία.
Η χώρα έχει διχαστεί, αναφέρεται, μεταξύ εκείνων που βλέπουν την υπόθεση ως την αρχή του τέλους δεκαετιών στρατιωτικής ανάμειξης στην πολιτική, και εκείνων που πιστεύουν ότι οι κατηγορίες χαλκεύονται από μία κυβέρνηση με ισλαμιστικές ρίζες που είναι αποφασισμένη να υπονομεύσει τους θεματοφύλακες της εκκοσμίκευσης στην Τουρκία.
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με αναλυτές, η άνευ προηγουμένου σύλληψη δεκάδων εν ενεργεία αλλά και απόστρατων στρατιωτικών σε σχέση με τη συνωμοσία που φέρεται ότι εξυφάνθηκε, δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη συναίνεση του τωρινού Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Στρατηγού Ilker Basbug.
Σημειώνεται ότι πολλοί θιασώτες του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους βλέπουν τη δικαστική διερεύνηση ως ένα σχέδιο που χρηματοδοτεί η κυβέρνηση για να δυσφημήσει τους αντιπάλους της, αρχίζοντας με το στρατό, κάτι που η κυβέρνηση αρνείται.
Άλλοι βλέπουν τις συλλήψεις και τις διώξεις ως μία δοκιμασία για την πορεία της υποψήφιας για ένταξη στην ΕΕ Τουρκίας προς μία πλήρως μη στρατιωτική δημοκρατία. Ο στρατός αρνείται πάντως οποιουσδήποτε δεσμούς με την Εργκένεκον.
Αναφέρεται ότι με τις τριβές μεταξύ των κρατικών θεσμών της Τουρκίας να βρίσκονται σε έξαρση, ακόμη και οι Τούρκοι που βλέπουν την υπόθεση Εργκένεκον ως ένα κρίσιμο βήμα προς μία μη στρατιωτική δημοκρατία φοβούνται ότι μπορεί να κάνει περισσότερο ζημία παρά καλό – αφού ουσιαστικά εναποθέτει μία πολιτική απόφαση στα χέρια των δικαστηρίων.

Επιχειρεί το PKK επίθεση φιλίας στην Τουρκία;

Μετά τους βρετανικούς The Times (στα τέλη Μαΐου) ο αρχηγός του PKK, Μουράτ Καραγιλάν έδωσε συνέντευξη στην ελβετική Neue Zürcher Zeitung δηλώνοντας ότι «το κουρδικό είναι κοινωνικό πρόβλημα και για την επίλυσή του δεν χρειαζόμαστε όπλα, αλλά πολιτικά και νομικά μέτρα» επαναλαμβάνοντας το αίτημα της αυτονομίας των κουρδικών περιοχών: «Δεν θέλουμε να διασπάσουμε την Τουρκία, στοχεύουμε σε μια δημοκρατική λύση εντός των τουρκικών συνόρων» και προτείνοντας το ελβετικό ή το σκωτσέζικο πρότυπο ως μοντέλα αυτονομίας.

Και η εφημερίδα επισημαίνει πόσο κατάλληλη είναι η στιγμή που γίνονται αυτές οι προτάσεις:

«Η επίθεση ειρήνης του Καραγιλάν έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για την περιοχή: ο πρόεδρος Ομπάμα επιδιώκει την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ, επιπλέον τόσο η Τουρκία, όσο και το Ιράκ θέλουν να παίξουν πιο δυναμικό ρόλο ως προμηθευτές ενέργειας στην Ευρώπη.

Ο σχεδιαζόμενος αγωγός Nabucco δεν θα διασχίζει μόνο την Τουρκία, αλλά και το Βόρειο Ιράκ, όπου μάλιστα θα τροφοδοτείται με φυσικό αέριο. Οικονομικοί κύκλοι εκτιμούν πως τα αποθέματα σε φυσικό αέριο στο Κουρδιστάν μπορούν να καλύψουν το ένα τέταρτο από τα 31 δις κυβικά που θα μεταφέρει ο αγωγός και να βελτιώσουν έτσι τις δυνατότητες του αγωγού Nabucco.»

«Επίσης Κούρδοι πολιτικοί από το Βόρειο Ιράκ θέλουν τη βελτίωση των σχέσεών τους με την Άγκυρα διότι σκέπτονται να ζητήσουν την ένωσή τους με την Τουρκία σε περίπτωση που το Ιράκ διαλυθεί.»

Αλήθεια ποιος τα μελετά αυτά;