Αγωγός Nabucco

Η αυστριακή εφημερίδα «Die Presse» δημοσιεύει άρθρο ανάλυσης των Matthias Auer και Jan Keetman με τίτλο «Ο τουρκικός βρόχος για τον αγωγό Nabucco» και υπότιτλο «Ενέργεια. Ο χρόνος πιέζει για τον αγωγό, αλλά τα ιδιαίτερα συμφέροντα της Τουρκίας εμποδίζουν μια γρήγορη συμφωνία».

Στο άρθρο αναφέρονται ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας για την υλοποίηση του εν λόγω αγωγού έχουν κολλήσει λόγω των απαιτήσεων της Τουρκίας, η οποία δεν αρκείται στον ρόλο της διαμετακομιστικής χώρας, αλλά θέλει να διαπραγματευτεί ως ενδιάμεσος έμπορος, αξιώνοντας προνομιακό δικαίωμα στο 15 % του αερίου χωρίς να πληρώνει διαμετακομιστικά έξοδα.

Ο λόγος, σύμφωνα με το άρθρο, που η Τουρκία υιοθετεί τέτοια σκληρή διαπραγματευτική γραμμή είναι ότι η Άγκυρα ενεργεί σύμφωνα με την αντίληψη ότι η Τουρκία αποτελεί σημαντικό ενεργειακό κόμβο που προσφέρει όχι τόσο την πιο φθηνή λύση αλλά τη στρατηγική ασφαλέστερη ενεργειακή οδό. Η καθυστερήσεις όμως που προκαλεί θέτουν σε κίνδυνο το ενεργειακό πρόγραμμα του Αζερμπαϊτζάν, το οποίο σκόπευε να αυξήσει την παραγωγή το 2013, οπότε και αναμενόταν να μπει ο αγωγός σε λειτουργία. Εκτός από αυτό όμως, θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο το σχέδιο, καθώς αφενός δίνει προβάδισμα στο ανταγωνιστικό σχέδιο για τον αγωγό South Stream και αφετέρου οδηγεί το Αζερμπαϊτζάν να αναζητήσει ενδεχομένως και άλλες οδούς διάθεσης του αερίου του, και συγκεκριμένα μέσω της Ρωσίας – προοπτική που, σύμφωνα με το κείμενο, θα σήμαινε και το τέλος του Nabucco. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι ο Αζέρος πρόεδρος Ilham Alijev «φλέρταρε» στα μέσα Απριλίου με την πιθανότητα συνεργασίας με τη Ρωσία όσον αφορά το φυσικό αέριο. Βέβαια, οι συντάκτες, αν και δεν αποκλείουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, περισσότερο αξιολογούν τις κινήσεις του Αζέρου Προέδρου ως άσκηση πίεσης προς την Τουρκία.

Οι συντάκτες όμως, του άρθρου βλέπουν, όμως, και άλλα προβλήματα στο σχέδιο του αγωγού. Συγκεκριμένα, αναρωτιούνται αν το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να διαθέσει τόσο αέριο ώστε να γίνει αποδοτική η επένδυση του αγωγού, τη στιγμή που Τουρκμενιστάν και Καζακστάν δεσμεύονται για τα επόμενα χρόνια με συμβόλαια κυρίως με τη Ρωσία, το Ιράν μπορεί μετά βίας να καλύψει τις δικές του ανάγκες, ενώ τη τροφοδότηση από το Ιράκ και την Αίγυπτο είναι «μακρινό όνειρο». Για αυτό και την Παρασκευή στην Πράγα*, αναφέρεται στο άρθρο, θα επιδιωχθεί να συμφωνήσουν οι χώρες-παραγωγοί να φυλάξουν συγκεκριμένες ποσότητες για την ευρωπαϊκή αγορά.

Όπως αναφέρει το κείμενο, εκτιμούν στις Βρυξέλλες ότι μέχρι το 2020 η Ευρώπη θα καλύπτει πάνω από το 5% των αναγκών της με αέριο από την περιοχή της Κασπίας, την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή. Ο Nabucco θα μπορεί με την ολοκλήρωσή του να μεταφέρει περίπου το μισό αυτής της ποσότητας, με την προϋπόθεση να ξεπεραστούν τα προβλήματα με την Τουρκία επισημαίνει το δημοσίευμα.

* Η συμφωνία που αναμένεται να συμφωνηθεί σήμερα, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, δεν θα είναι ούτε οριστική, ούτε πλήρης καθώς μένουν για διευθέτηση πολλά καίρια θέματα.

JANE’S REPORT για τις σχέσεις Αρμενίας – Τουρκίας

Τις σχέσεις Τουρκίας–Αρμενίας διαπραγματεύεται εκτενής ανάλυση στην Επιθεώρηση Jane’s Foreign Report με τίτλο Armenia – Turkey relations show promise. Στην πρόβλεψή του το βρετανικό think tank εκτιμά ότι οι συνομιλίες Αρμενίας – Τουρκίας φαίνεται ότι έχουν συμβάλλει στo να επιτευχθεί η εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη συγκυρία στο παρελθόν, αναγνωρίζει ωστόσο ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος, διότι οι Τούρκοι ηγέτες θα μπορούσαν να εμμείνουν στην παρούσα πολιτική της χώρας, με μικρό σχετικά κόστος.

Στην ανάλυσή του το Jane’s αναφέρεται μεταξύ άλλων στην πολιτική του Προέδρου τηw Αρμενίας Sergh Sarkisian σημειώνοντας ότι το γεγονός ότι έδωσε προτεραιότητα στην εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία έβαλε τέλος στην μακρά απομόνωση της χώρας στην περιοχή.

Παρά το γεγονός, συνεχίζει, ότι δύο από τους προκατόχους του επιχείρησαν αλλά απέτυχαν σε ανάλογες προσπάθειές τους, ο Sarkisian παραμένει αισιόδοξος, ενώ και ο Πρόεδρος Obama χρησιμοποίησε την επίσκεψή του στην Τουρκία στις αρχές Απριλίου για να υπενθυμίσει στην Άγκυρα την ανάγκη για εξομάλυνση των σχέσεων με την Αρμενία.

Tο Jane’s αναφέρεται επιπλέον στη νέα δυναμική των συνομιλιών, την οποία αποδίδει εκτός των άλλων στην εκλογή του Barrack Obama, για τον οποίο επισημαίνει ότι έχει εκφράσει μία μεγαλύτερη δέσμευση από τους προκατόχους του στα θέματα που σχετίζονται με την Αρμενία.

Παρά τη μακρά λίστα παραπόνων, ο χρόνος φαίνεται ότι έχει θεραπεύσει κάποιες από τις αμοιβαίες οξύτητες που κληρονόμησε η σύγχρονη γενιά Τούρκων και Αρμενίων, και έχει υπάρξει μία αισθητή αλλαγή στη συμπεριφορά των δύο λαών: Όλο και πιο πολλοί Αρμένιοι επισκέπτονται την Τουρκία, ενώ όταν δολοφονήθηκε ο Αρμένιος δημοσιογράφος Hrant Dink στην Τουρκία, τον Ιανουάριο του 2007, δεκάδες χιλιάδες Τούρκων βγήκαν στους δρόμους φωνάζοντας «είμαστε όλοι Αρμένιοι».

Κατά την επίσκεψή του στο Ερεβάν τον Σεπτέμβριο του 2008, ο Τούρκος Πρόεδρος συνάντησε θερμή υποδοχή, και έγινε μάρτυρας μόνο κάποιων ειρηνικών διαδηλώσεων εναντίον της τουρκικών πολιτικών. Στο τέλος του 2008 δεκάδες χιλιάδες Τούρκων εξέφρασαν την υποστήριξή τους σε μία τουρκική εκστρατεία συγνώμης στους Αρμενίους για όσα είχαν γίνει στο παρελθόν, παρόλο που η κυβέρνηση την είχε καταδικάσει. Αλλά πάντως, η ήπια ισλαμική κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Α. Gul και του πρωθυπουργού Τ. Erdogan συνέβαλε στον παραμερισμό των κοσμικών εθνικιστικών κομμάτων που παραμένουν σθεναρά αντίθετα στην εξομάλυνση των σχέσεων με την Αρμενία.

Μένει να δούμε αν τα κοινά ενδιαφέροντα και η καλή θέληση που έχει αμοιβαία συσσωρευτεί θα είναι αρκετή για να ξεπεραστεί η αδράνεια και να επέλθει μία μεγαλειώδης ρύθμιση των σχέσεων Αρμενίας–Τουρκίας ή τουλάχιστον να γίνει η αρχή για μία τέτοια ρύθμιση. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του τον Απρίλιο στην Τουρκία ο Obama φαινόταν να έχει επίγνωση ότι μία εκστρατεία για την αναγνώριση της γενοκτονίας, θα μπορούσε να επηρεάσει την Τουρκία όσον αφορά την πολιτική της απέναντι στην Αρμενία.

Η δημοφιλία του Obama στην Τουρκία αποτελεί μία μοναδική ευκαιρία για την Ουάσιγκτον να μεσολαβήσει για μία συμφωνία με την Αρμενία. Πάντως, εάν η δυνατότητα επηρεασμού που προσφέρει αυτό το θέμα εξασθενήσει, υπάρχουν ελάχιστοι άλλοι παράγοντες που προσφέρουν ένα άμεσο κίνητρο για την τουρκική κυβέρνηση να αλλάξει την επί μακρόν πολιτική της απέναντι στο μικρό γείτονά της.