Την περασμένη Τετάρτη στις 11 Νοεμβρίου, παρουσιάστηκε σε ξενοδοχείο των Σκοπίων, το Ινστιτούτο Demos, μια ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης, όπως χαρακτήρισε το Ινστιτούτο ο επικεφαλής του, Γκόργκι Σπάσοβ. Το Ινστιτούτο Demos είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, η οποία χρηματοδοτείται από ίδιους πόρους, που προέρχονται από τα μέλη της οργάνωσης, από δωρητές και από την υλοποίηση δράσεων στους τομείς στους οποίους επικεντρώνεται το Ινστιτούτο.
Ιδρυτές του Ινστιτούτου Demos είναι ο Γκόργκι Σπάσοβ, καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της πΓΔΜ, ο Νάνο Ρούζιν, πρώην πρέσβης της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, υποψήφιος για το προεδρικό αξίωμα της πΓΔΜ στις εκλογές του Μαρτίου 2008 με την υποστήριξη του LDP και καθηγητής του Πανεπιστημίου FON των Σκοπίων, ο Ρίζβαν Σουλεϊμάνι, καθηγητής στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Τετόβου και πρώην Υφυπουργός Άμυνας της πΓΔΜ, ο. Σάσκο Νάσεβ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύριλλος και Μεθόδιος των Σκοπίων και ο Νικόλα Πόποβσκι, πρώην Υπουργός Οικονομικών και πρώην Πρόεδρος της Βουλής της πΓΔΜ.
Πρόεδρος του Συμβουλευτικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Demos είναι η Ράντμιλα Σεκερίνσκα, πρώην επικεφαλής και νυν βουλευτής του SDSM και Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ευρωπαϊκής Ενσωμάτωσης της πΓΔΜ. Τα υπόλοιπα μέλη του Συμβουλευτικού Συμβουλίου του Demos είναι τα εξής: Σλάγκιανα Τάσεβα, καθηγήτρια Πανεπιστημίου και Διευθύντρια της ΜΚΟ «Διαφάνεια – Μηδέν Διαφθορά», Μαργκαρίτα Νικόλοβσκα – Τσάτσα, Διευθύντρια του Ινστιτούτου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στα Σκόπια και πρώην δικαστής του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο, Μέρσαλ Μπιλάλι, καθηγητής Πανεπιστημίου και πρώην βουλευτής της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ, Γιόβαν Μανασίεβσκι, Πρόεδρος του LDP, βουλευτής και πρώην Υπουργός Άμυνας της πΓΔΜ, Ντιμίτριε Μπουγιάροβσκι, συνθέτης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύριλλος και Μεθόδιος των Σκοπίων, Ντόνα Κόλαρ, καθηγήτρια στο New York University των Σκοπίων, Τζόρνταν Σάβεβσκι, καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύριλλος και Μεθόδιος των Σκοπίων, Ρίστο Γκουστέροβ, επιχειρηματίας, Ίλια Φιλίποβσκι, επιχειρηματίας, Κίρε Ναούμοβ, οικονομικός αναλυτής, Πρέντραγκ Τρπέβσκι, πρώην Υπουργός Οικονομικών της πΓΔΜ, Γιάνα Μάνεβα – Κούποβσκα, ζωγράφος κ.α.
Στόχος του Demos είναι η καλλιέργεια του πολιτικού διαλόγου στην πΓΔΜ αναφορικά με σημαντικά ζητήματα που αφορούν το μέλλον της χώρας, η προαγωγή και η ανάπτυξη κουλτούρας ανεκτικότητας και η επίλυση προβλημάτων μέσω της αμοιβαίας κατανόησης και της επίτευξης συναίνεσης, η δημιουργία γεφυρών για διεθνοτική, διαπολιτισμική και δια-θρησκευτική συνεργασία, η οικοδόμηση σχέσεων καλής γειτονίας και η αποδοχή των ευρωατλαντικών αξιών από τους πολίτες της πΓΔΜ και η επισήμανση των βέλτιστων πρακτικών αναφορικά με την οικοδόμηση μιας οικονομικά ευημερούσας και κοινωνικά δίκαιης κοινωνίας με πολύ-εθνοτική, πολυπολιτισμική και πολύ-θρησκευτική σύνθεση.
Όπως ανέφερε στην εναρκτήρια ομιλία του ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου, το Demos θα εκπληρώσει τους προγραμματικούς του στόχους, μέσω της διοργάνωσης συζητήσεων και συνεδρίων, μέσω της πραγματοποίησης έρευνας και ανάλυσης, μέσω της διοργάνωσης εκστρατειών για την αφύπνιση της δημοκρατικής συνείδησης και μέσω εξειδικευμένων εκδόσεων.
Θέμα της πρώτης δημόσιας συζήτησης του Demos, η οποία έλαβε χώρα ταυτόχρονα με την παρουσίαση του Ινστιτούτου, ήταν «Η θέση της αντιπολίτευσης για το ζήτημα του ονόματος, η Έκθεση Προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων». Το Ινστιτούτο, με τη διοργάνωση αυτής της δημόσιας συζήτησης θέλησε να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο η αντιπολίτευση, σε περιστάσεις όπου η πΓΔΜ θα πρέπει να λάβει σημαντικές πολιτικές αποφάσεις για το μέλλον της, μπορεί να βοηθήσει στην οικοδόμηση πολιτικής ενότητας στη χώρα. Τη συζήτηση άνοιξε ο επικεφαλής του Ινστιτούτου, κ. Σπάσοβ, ο οποίος αναφέρθηκε στην ταυτότητα, τους στόχους και τα μέλη του Ινστιτούτου Demos, ενώ συντονιστής της συζήτησης ήταν ο κ. Ρούζιν.
Σύμφωνα με το αρχικό πρόγραμμα, στο πάνελ της δημόσιας συζήτησης αναμένονταν να συμμετέχουν ο. Γιόβαν Μανασίεβσκι, ο Στόγιαν Άντοβ, επικεφαλής του LP, ο Μέρσαλ Μπιλάλι, ο Τίτο Πέτκοβσκι, καθηγητής Πανεπιστημίου και επικεφαλής του NSDP, ο Ίμερ Σελμάνι, επικεφαλής του κόμματος Νέα Δημοκρατία, ο Ντεν Ντόντσεβ, μέλος του κόμματος Ενωμένοι για τη «Μακεδονία», ο Γκιόργκι Οροβτσάνετς, βουλευτής και Πρόεδρος του κόμματος Νέα Εναλλακτική και ο Λιούμπτσο Γκεοργκίεβσκι, πρώην Πρωθυπουργός της πΓΔΜ και επίτιμος Πρόεδρος του κόμματος VMRO-Λαϊκό. Τελικά, στο πάνελ δεν συμμετείχε ούτε κ. Ντόντσεβ γιατί, σύμφωνα με δηλώσεις του, το ζήτημα έλαβε πολιτικές διαστάσεις, ούτε κ. Οροβτσάνετς ο οποίος εκτίμησε ότι δεν μπορεί να υπάρξει διεύρυνση της αντιπολίτευσης χωρίς τη συμμετοχή των μεγαλύτερων κομμάτων της αντιπολίτευσης, του SDSM, του DPA και του Ενωμένοι για τη «Μακεδονία», αλλά ούτε και ο κ. Άντοβ. Στο δημόσιο διάλογο δεν συμμετείχε επίσης κανένας εκπρόσωπος του DPA, ενώ αντί του κ. Σελμάνι στη δημόσια συζήτηση που διοργάνωσε το Ινστιτούτο συμμετείχε τελικά ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, κ. Σουλεϊμάν Ρουσίτι. Τέλος, αν και στο αρχικό πρόγραμμα δεν είχε συμπεριληφθεί το όνομα του κ. Πόποβσκι, ο πρώην Υπουργός Οικονομικών της πΓΔΜ (επί SDSM) συμμετείχε τελικά στη δημόσια συζήτηση του Ινστιτούτου.
Το λόγο στη δημόσια συζήτηση πήρε πρώτα η κα Σεκερίνσκα, η οποία τόνισε ότι αυτή η περίοδος είναι εξαιρετικά σημαντική για την πΓΔΜ και ότι αναφορικά με το ζήτημα του ονόματος, επικρατεί η ίδια ακριβώς κατάσταση που επικρατούσε και πριν από ένα μήνα, οπότε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέστησε την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της πΓΔΜ με την Ε.Ε. Η κα Σεκερίνσκα προέβλεψε ότι τον Δεκέμβριο θα υπάρξει και δεύτερο ελληνικό βέτο, το οποίο δεν θα είναι επίσημο αλλά πρακτικό βέτο. Με άλλα λόγια, η κα Σεκερίνσκα ανέφερε ότι τον Δεκέμβριο η πΓΔΜ δεν θα λάβει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων, είτε γιατί το ζήτημα δεν θα συζητηθεί καθόλου στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, είτε γιατί η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα συνδεθεί με την επίλυση του ζητήματος του ονόματος είτε γιατί θα συνδεθεί με τις σχέσεις καλής γειτονίας. Η κα Σεκερίνσκα τόνισε ότι η δήλωση του Πρωθυπουργού της πΓΔΜ, κ. Γκρούεβσκι, ότι εάν η Ελλάδα θέσει βέτο τον Δεκέμβριο, σημαίνει ότι δεν επιθυμεί να επιλύσει το ζήτημα του ονόματος, είναι πολύ επικίνδυνη. Σύμφωνα με την κα Σεκερίνσκα, ο κ. Γκρούεβσκι με αυτή τη δήλωση προετοιμάζει την κοινή γνώμη της πΓΔΜ για τη νέα παρεμπόδιση της Ελλάδας εις βάρος της πΓΔΜ. Η βουλευτής του SDSM ανέφερε ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός, κ. Παπανδρέου, δήλωσε «δυνατά και καθαρά» μετά τη συνάντησή του με την Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, κα Κλίντον, ότι η πΓΔΜ δεν θα λάβει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων εάν δεν επιλυθεί το ζήτημα της ονομασίας. Η πρώην Πρόεδρος του SDSM τόνισε επίσης ότι η θέση της Ελλάδας, ανεξάρτητα από την κυβερνητική αλλαγή, παρέμεινε η ίδια και έχει δύο κύριες συνιστώσες: την ίδια κόκκινη γραμμή, δηλαδή σύνθετο όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό που θα ισχύει έναντι όλων, και την ίδια θέση, ότι δηλαδή πΓΔΜ δεν θα λάβει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων, εάν δεν επιλυθεί το ζήτημα του ονόματος. Η κα Σεκερίνσκα, προβαίνοντας σε σύγκριση μεταξύ των διενέξεων Κροατίας – Σλοβενίας και Ελλάδας – πΓΔΜ, ανέφερε ότι η διαφορά μεταξύ της πΓΔΜ και της Κροατίας είναι ότι η Κροατία ανέπτυξε σημαντική επιθετική διπλωματία και έντονη συζήτηση στο Κοινοβούλιο και ότι κατέληξε σε πολιτική συναίνεση. Αντίθετα, στην πΓΔΜ δεν υπάρχει κοινοβουλευτικός διάλογος ούτε συζήτηση στους επίσημους θεσμούς της πΓΔΜ για το ζήτημα του ονόματος, κάτι το οποίο αποδυναμώνει τη θέση της χώρας.
Ο κ. Μανασίεβσκι ανέφερε ότι δεν αναμένει πως η πΓΔΜ τον Δεκέμβριο θα λάβει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν θα κλείσει τελείως την πόρτα στη χώρα και θα δώσει ένα μεγαλύτερο χρονικό περιθώριο για την επίλυση του ζητήματος του ονόματος. Ο επικεφαλής του LDP τόνισε επίσης ότι στις διαπραγματεύσεις για το ζήτημα του ονόματος η πΓΔΜ είναι η αδύναμη πλευρά. Ο κ. Μανασίεβσκι τόνισε ότι θα πρέπει όλοι οι πολιτικοί παράγοντες να γνωρίζουν τι συμβαίνει στις διαπραγματεύσεις για το ζήτημα του ονόματος, ώστε να καθοριστεί η κόκκινη γραμμή της πΓΔΜ.
Ο κ. Ρουσίτι ανέφερε στην εισήγησή του ότι κανένα πολιτικό κόμμα δεν έχει την αποκλειστικότητα αναφορικά με το όνομα και ότι η πΓΔΜ δεν θα πρέπει να αναμένει έναν από μηχανής Θεό.
Ο κ. Γκεοργκίεβσκι δήλωσε ότι τα δύο μεγαλύτερα προβλήματα της χώρας είναι το αλβανικό πρόβλημα και η διένεξη για το ζήτημα του ονόματος. Ο πρώην Πρωθυπουργός της πΓΔΜ τόνισε αρκετές φορές στην εισήγησή του ότι η πΓΔΜ θα πρέπει να επιλύσει το ζήτημα του ονόματος, τώρα, μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου και κάλεσε την κυβέρνηση της πΓΔΜ να δηλώσει ποιά είναι η εναλλακτική λύση της χώρας. Ο κ. Γκεοργκίεβσκι σημείωσε ότι αν θέλει η πΓΔΜ να συνεχίσει την ευρώ-ατλαντική της πορεία, τότε η λύση είναι μια, ο συμβιβασμός αναφορικά με το ζήτημα του ονόματος. Τέλος, ο κ. Γκεοργκίεβσκι ανέφερε ότι η τελευταία πρόταση του κ. Νίμιτς εμπεριέχει στοιχεία με τα οποία η πΓΔΜ μπορεί να συμφωνήσει και κάποια με τα οποία δεν μπορεί να συμφωνήσει, ενώ ζήτησε να διαχωριστούν τα τεχνικά από τα ουσιαστικά ζητήματα στις διαπραγματεύσεις.
Ο κ. Πέτκοβσκι δήλωσε ότι δεν επιτυγχάνεται συμβιβασμός σε μια ημέρα και ότι είναι ανάγκη να υπάρξει συναίνεση, γιατί μόνο όταν υπάρχει συναίνεση μεταξύ των πολιτικών κομμάτων μπορεί κανείς να μιλήσει για συμβιβασμό. Ο επικεφαλής του NSDP ανέφερε οτι η Ελλάδα έχει μια ξεκάθαρη κόκκινη γραμμή, αντίθετα με την πΓΔΜ, η οποία, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, έχει «κόκκινη, πορτοκαλί (...) γραμμή». Ο κ. Πέτκοβσκι τόνισε ότι η χώρα του θα πρέπει να υιοθετήσει μια πιο ενεργή στάση και να πάψει απλά να απορρίπτει τις προτάσεις της Ελλάδας και του κ. Νίμιτς. Ο επικεφαλής του NSDP τόνισε ότι η πΓΔΜ έχει συμφέρον να προβεί σε συμβιβασμό ώστε να μπορεί αγωνιστεί εκ των έσω για τα συμφέροντά της και να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με την Ελλάδα, ισότιμα.
Ο κ. Μπιλάλι ανέφερε ότι η ευρώ-ατλαντική ένταξη αποτελεί σημαντικό πυλώνα τον οποίο κάποιος προσπαθεί να γκρεμίσει. Τέλος, ο κ. Πόποβσκι αναγνώρισε ότι υπάρχουν μόνο τρεις εναλλακτικές λύσεις για την πΓΔΜ. Συγκεκριμένα, ο κ. Πόποβσκι δήλωσε: «Μία εναλλακτική λύση είναι να αλλάξουμε το όνομα, η δεύτερη παγίδα είναι το δημοψήφισμα το οποίο είναι αδύνατο να διεξαχθεί και η τρίτη επιλογή είναι να μην αλλάξουμε το όνομα και να ξεκαθαρίσουμε ότι ως κράτος θα συνεχίσουμε με την επιλογή ότι δεν θα προσπαθήσουμε να έρθουμε εγγύτερα στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, αλλά ότι θα αναζητήσουμε κάποια άλλη εναλλακτική».
Σημειώνεται ότι η παρουσίαση του Ινστιτούτου έτυχε ευρύτατης κάλυψης από το σύνολο των ΜΜΕ της πΓΔΜ. Στην πρώτη δημόσια συζήτηση παραβρέθηκαν εκπρόσωποι του διπλωματικού σώματος από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κροατία και την Ουγγαρία καθώς και η Γερμανίδα Πρέσβης στην πΓΔΜ. Σημειώνεται επίσης ότι στους παραβρισκόμενους στην παρουσίαση του Ινστιτούτου Demos δεν μοιράστηκε ενημερωτικό υλικό, ενώ η ιστοσελίδα του Ινστιτούτου βρίσκεται εκτός λειτουργίας (www.demos.mk).
Στην ίδρυση του Ινστιτούτου Demos αντέδρασε το SDSM το οποίο σε ανακοίνωση που εξέδωσε ανέφερε ότι το νέο think tank είναι «ένα πρόγραμμα που σχεδιάστηκε και υποστηρίζεται από την Κυβέρνηση και το VMRO-DPMNE προκειμένου να αποδυναμωθεί η αξιωματική αντιπολίτευση». Σημειώνεται ότι ο επικεφαλής του SDSM δεν εκλήθη να παραστεί στην παρουσίαση του Demos, το οποίο αποτελείται κυρίως από στελέχη του κόμματος του κ. Τσρβένκοβσκι. Σύμφωνα με τον βουλευτή του SDSM, Βλάντο Μπούτσκοβσκι, η ίδρυση του Demos αποτελεί κίνηση με πολιτική στόχευση. «Δεν είναι τυχαίο το ότι το Demos παρουσιάζεται μία ημέρα μετά την ανακοίνωση της σύστασης του Διπλωματικού Συμβουλίου από το SDSM», δήλωσε ο κ. Μπούτσκοβσκι. Ο κ. Τσρβένκοβσκι, σχολιάζοντας το στόχο του Ινστιτούτου να ενοποιήσει την αντιπολίτευση της πΓΔΜ, δήλωσε ότι η ενοποίηση της αντιπολίτευσης δεν είναι δυνατή χωρίς το SDSM, το DPA και το Ενωμένοι για τη «Μακεδονία».
Ο κ. Σπάσοβ, σε δηλώσεις του στην τηλεόραση Alfa TV Skopje, απέρριψε τις κατηγορίες ότι εξυπηρετεί «κρυφούς σχεδιασμούς» του VMRO-DPMNE και τόνισε πως το Demos σε καμία περίπτωση δεν θα μετεξελιχθεί σε πολιτικό κόμμα, ενώ σε παρόμοιες δηλώσεις προέβη και η κα Σεκερίνσκα. Αντίθετα, ο κ. Ρούζιν δεν αρνήθηκε την πιθανότητα μετεξέλιξης του Demos σε πολιτικό κόμμα. Τέλος, ο πρόεδρος του NSDP, Τίτο Πέτκοβσκι, υποστήριξε ότι το Demos είναι απάντηση στην απόλυτη αναγκαιότητα να ακουστεί στην πΓΔΜ μια πολιτική φωνή «που θα ανθίσταται στη δικτατορία του Ν. Γκρούεβσκι» και, ταυτοχρόνως, «θα ξεπερνάει τα όρια της ασπρόμαυρης εικόνας που έχουν επιβάλει από κοινού στην πολιτική σκηνή της χώρας το VMRO-DPMNE και το SDSM» .
Η σερβική κυβέρνηση κήρυξε σήμερα τρεις ημέρες εθνικού πένθους από αύριο, Δευτέρα, μετά το θάνατο του Πατριάρχη Παύλου (Γκόϊκο Στοίσεβιτς), που υπήρξε ο πνευματικός ηγέτης της Ορθόδοξης Εκκλησίας της χώρας για περίπου 20 χρόνια. Η Ορθόδοξη Εκκλησία επιβεβαίωσε σήμερα το μεσημέρι το θάνατο του μακαριστού Παύλου, 95 ετών, στο Νοσοκομείο της Στρατιωτικής Ακαδημίας, του Βελιγραδίου. 
