Τι τρέχει με τον Έλληνο – Βουλγαρικό αγωγό φυσικού αερίου;

Με τίτλο «Νάρκες στη διασύνδεση των δικτύων φυσικού αερίου της Βουλγαρίας και της Ελλάδας», η εβδομαδιαία εφ. ΜΠΑΝΚΕΡ αναφέρει τα εξής:

«Η εκτελεστική διευθύντρια του Βουλγαρικού Ενεργειακού Ομίλου (Bulgarian Energy Holding), Γκαλίνα Τόσεβα, υπέγραψε στις 14 Ιουλίου άλλο ένα μνημόνιο κατανόησης, αυτή τη φορά με την ελληνική ΔΕΣΦΑ. Το μνημόνιο προβλέπει ότι η Βουλγαρία θα μπορεί να χρησιμοποιεί τον ελληνικό τερματικό σταθμό υγροποιημένου αερίου στη Ρεβυθούσα, όπως και τη διασύνδεση Τουρκίας – Ελλάδας. Δεν είναι σαφές τι ήταν εκείνο που επέβαλε την υπογραφή αυτού του μνημονίου, καθώς στα θέματα αυτά είχε επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ της ΔΕΣΦΑ και της Bulgartransgaz ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο, οπότε και υπεγράφησαν οι σχετικές εμπορικές συμφωνίες.
Μία ημέρα πριν την λήξη της τελικής προθεσμίας (15 Ιουλίου) για την κατάθεση των απαραίτητων αιτήσεων και δικαιολογητικών για την αποδέσμευση των 45 εκατ. ευρώ, που θα διατεθούν από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανασυγκρότησης για την κατασκευή της διασύνδεσης των δικτύων μεταφοράς αερίου της Βουλγαρίας και της Ελλάδας, οι δύο χώρες έσπευσαν να υπογράψουν μνημόνιο για την κατασκευή της. Το έγγραφο για τον αγωγό Κομοτηνή- Ντιμίτροβγκραντ-Στάρα Ζαγκόρα, όπως και τα έγγραφα σχετικά με την διάθεση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, υπογράφηκαν στη Σόφια από τον Βουλγαρικό Ενεργειακό Όμιλο, της ελληνική ΔΕΠΑ και την ιταλική Edison.

Το 2007 οι δύο αυτές ξένες εταιρείες ίδρυσαν μεικτή εταιρεία, με την επωνυμία “Poseidon”, η οποία θα κατασκευάσει τον αγωγό που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Τουρκία, μέσω της Ελλάδας, προς την Ιταλία. Ο αγωγός αυτός, που θα έχει τη δυνατότητα μεταφοράς 10 δισεκ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, ονομάστηκε TGI, αλλά είναι γνωστός και ως “μίνι Nabucco”, επειδή στην Τουρκία και στην Ανατολική Ελλάδα οι διαδρομές των δύο αγωγών συμπίπτουν, αλλά και επειδή, σύμφωνα με τα σχέδια, το αέριο για τους δύο αγωγούς θα προέρχεται από τα ίδια κοιτάσματα. Σε αντίθεση με τον Nabucco, όμως, ο αγωγός TGI βρίσκεται σε αρκετά προχωρημένη φάση – τμήματά του ολοκληρώνονται σταδιακά και αναμένεται ότι ο αγωγός θα φθάσει στην Ιταλία το 2012. Ήδη έχουν συμφωνηθεί και οι πρώτες ποσότητες αερίου από το κοίτασμα «Σαχ Ντενίζ 1» στο Αζερμπαϊτζάν. Για την κατασκευή αυτού του αγωγού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διέθεσε 100 εκατ. ευρώ.

Στο υπογραφέν μνημόνιο προβλέπεται η σύσταση μεικτής εταιρείας – με εξ ημισείας συμμετοχή του Βουλγαρικού Ενεργειακού Ομίλου και της εταιρείας “Poseidon” – η οποία θα αναλάβει την κατασκευή, νομή και εκμετάλλευση του αγωγού Κομοτηνή-Ντιμίτροβγκραντ-Στάρα Ζαγκόρα. Σύμφωνα με τον διευθυντή της ΔΕΠΑ, Α. Παπαγεωργίου, αρχικά ο αγωγός θα μεταφέρει 1 δισ. κ.μ. ετησίως, ωστόσο η χωρητικότητά του θα είναι 3 έως 5 δισ. κ.μ. “Πρώτος στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τον ρόλο των προμηθειών από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη. Μπορούμε να πουλάμε αέριο και σε γειτονικές της Βουλγαρίας χώρες”, διευκρίνισε ο κ. Παπαγεωργίου. “Η μεικτή εταιρεία θα καταχωρηθεί στη Βουλγαρία”, πρόσθεσε η εκτελεστική διευθύντρια του Βουλγαρικού Ενεργειακού Ομίλου, Γκαλίνα Τόσεβα. Αργότερα θα καταχωρηθεί και η εμπορική εταιρεία, η οποία θα εξασφαλίζει τις προμήθειες και το εμπόριο του αερίου, που θα μεταφέρεται μέσω του αγωγού. Σύμφωνα με προκαταρκτικούς υπολογισμούς, το κόστος του έργου ανέρχεται σε 120 εκατ. ευρώ, από τα οποία 45 εκατομμύρια θα διατεθούν από την ΕΕ και τα υπόλοιπα 75 εκατομμύρια θα εξασφαλίσουν ισόποσα οι εταίροι στην μεικτή εταιρεία. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Bulgargaz επέλεξε την βρετανική εταιρεία συμβούλων Jacobs Consultancy για την εκπόνηση της προκαταρκτικής μελέτης. Η ανάδοχος εταιρεία θα επιλεγεί μετά από διαγωνισμό, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Η κατασκευή του αγωγού πρέπει να αρχίσει πριν τα τέλη του 2010, κάτι που αποτελεί όρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να διαθέσει την επιδότηση. “Το σχέδιο έλαβε ώθηση μετά την κρίση του φυσικού αερίου τον περασμένο Ιανουάριο, από την οποία επλήγη περισσότερο η Βουλγαρία, καθώς υπολογίζει μόνο σε ρωσικό αέριο και μόνο από έναν αγωγό διέλευσης”, εξήγησε η κ. Τόσεβα. Ο υποδιευθυντής της ιταλικής Edison, Ρομπέρτο Πότι, δήλωσε από την πλευρά του ότι σκοπός είναι, πέρα από την διαφοροποίηση των προμηθειών, η Βουλγαρία και η Ελλάδα να μπορούν να εξάγουν αέριο και σε τρίτες χώρες, μέσω του δικτύου της Bulgartransgaz. Δυνατότητες υπάρχουν για εξαγωγή φυσικού αερίου και προς τη Ρουμανία, εφόσον κατασκευαστεί η διασύνδεση των δικτύων αερίου Βουλγαρίας-Ρουμανίας.

Ωστόσο, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, στο έργο αυτό υπάρχουν ορισμένες νάρκες. Η πρώτη σχετίζεται με το κόστος του. Για να ρεύσει αέριο από την Κομοτηνή προς τα βουλγαρικά σύνορα, θα πρέπει να κατασκευαστεί ξεχωριστός σταθμός συμπίεσης, ο οποίος θα κοστίσει τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ. Αυτό το ποσό για την ώρα δεν περιλαμβάνεται στο σχεδιασμό. Πιθανότατα θα προστεθεί αργότερα, αλλά παραμένει άγνωστο ποιος θα το πληρώσει. Το άλλο ερωτηματικό έχει να κάνει με τις ποσότητες αερίου. Ο αγωγός θα ξεκινήσει μεταφέροντας το 1 δισ. κ.μ. που έχουν συμφωνηθεί σε αυτή τη φάση με το Αζερμπαϊτζάν, μία ποσότητα που μνημονευόταν ως βουλγαρική ποσόστωση στον αγωγό Nabucco. Γνώστες του θέματος ισχυρίζονται ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει συνομιλίες με το Μπακού για την αύξηση αυτής της ποσότητας. Επίσης, δεν υπάρχουν συμφωνίες με άλλους δυνητικούς προμηθευτές. Οι ποσότητες που πρέπει να εξασφαλίσει η Βουλγαρία μέχρι το 2014 (όταν θα ξεκινήσει ο Nabucco) είναι σημαντικές – τουλάχιστον 2,5 δισ. κ.μ. για τον Nabucco και άλλα 3 δισ. κ.μ. για τη νέα διασύνδεση με την Ελλάδα.

Το σοβαρότερο πρόβλημα, όμως, σχετίζεται με το γεγονός ότι ο αγωγός Κομοτηνή- Ντιμίτροβγκραντ θα είναι αντιστρέψιμης ροής, δηλαδή θα παρέχει και τη δυνατότητα μεταφοράς ρωσικού αερίου προς την Ελλάδα. Αν μετά το 2014 δεν μείνουν γι’ αυτόν ελεύθερες ποσότητες αερίου από την περιοχή της Κασπίας, θα υπολειτουργεί ή θα μεταφέρει ρωσικό αέριο προς τις ανατολικές περιοχές της Ελλάδας. Αυτό θα μειώσει τις τιμές για τους καταναλωτές στην Ελλάδα και για την προμηθεύτρια εταιρεία Gazprom, αλλά θα ζημιώσει οικονομικά τη βουλγαρική πλευρά, διότι τότε θα υπολειτουργεί το τμήμα του αγωγού από το Ιχτιμάν έως το Πετρίτσι και, επομένως, η χώρα θα χάσει τέλη διέλευσης. Το ενδεχόμενο αυτό είναι κάθε άλλο παρά απίθανο. Όπως δήλωσε ο εκτελεστικός διευθυντής της Edison, Ουμπέρτο Κουατρίνο, τον οποίο επικαλείται το Reuters, οι προμήθειες προς τη Βουλγαρία μέσω του αγωγού TGI θα ξεκινήσουν το 2015, δηλαδή όταν ο Nabucco θα είναι γεγονός».