29 Σεπ 2009

πΓΔΜ - ΕΕ και πως επηρρεάζεται ο διάλογος με την Ελλάδα

  • Ο ΔΡΑΓΟΥΜΑΝΟΣ δημοσιεύει σήμερα μέρος από έκθεση -που πραγματοποιήθηκε από δημόσια υπηρεσία- που αφορά την κατάσταση στην πΓΔΜ και ειδικότερα το τμήμα που αφορά τιις ενταξιακές διαδικασίες της γειτονικής χώρας στην ΕΕ καθώς και το πως επηρρεάζουν τη δυναμική του διαλόγου με την Ελλάδα.

Η σημαντικότερη παράμετρος της θετικής για τον Ν. Γκρούεβσκι και το VMRO δυναμικής που χαρακτηρίζει την παρούσα πολιτικο-επικοινωνιακή συγκυρία στην πΓΔΜ, δηλαδή η ισχυρή πιθανότητα μιας θετικής Έκθεσης Προόδου η οποία μάλιστα θα περιέχει μια περισσότερο ή λιγότερο σαφώς διατυπωμένη σύσταση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ολοκληρώνει, αντιθέτως, για την ελληνική πλευρά μια συγκυρία μάλλον αρνητική, δεδομένου ότι εντωμεταξύ:

α. Η Κυβέρνηση της πΓΔΜ, εκμεταλλευόμενη την προεκλογική συνθήκη στην Ελλάδα, επιδόθηκε σε εντατικό διεθνές και κυρίως ευρωπαϊκό λόμπινγκ, προβάλλοντας τις θέσεις της ως εποικοδομητική συμβολή στον ζητούμενο συμβιβασμό και αναζητώντας υποστηρικτές, με το επιπλέον επιχείρημα ότι σε μια κρίσιμη για την ευρωπαϊκή πορεία της πΓΔΜ στιγμή η ευθύνη για τη στασιμότητα των διαπραγματεύσεων βαρύνει αποκλειστικά την Ελλάδα και την εσωτερική πολιτική της κατάσταση – η σχετική «ανακούφιση» ήταν προφανής στους τίτλους του συνόλου των ε/φ της πΓΔΜ την επομένη της προκήρυξης των πρόωρων εκλογών. [Στον λόγο της ηγεσίας του VMRO, το επιχείρημα περί διαιώνισης του ζητήματος εκ μέρους της Ελλάδας προκειμένου να εξυπηρετούνται εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες έχει ξεπεράσει τελευταία σε συχνότητα εκείνο του μίσους και της φυλετικής μισαλλοδοξίας ως πηγής της «ελληνικής αδιαλλαξίας» – βλ. ενδεικτικά πρόσφατη συνέντευξη του Ν. Γκρούεβσκι στο περ. Politique International].

β. Σε αυτό καθ’εαυτό το πεδίο των διαπραγματεύσεων, η Κυβέρνηση Γκρούεβσκι συνεχίζει την πάγια διττή επικοινωνιακή στρατηγική της: Επί της ουσίας ανυποχώρητη σε ένα ζήτημα που άπτεται του συστατικού της πολιτικο-ιδεολογικής κυριαρχίας της «μακεδονισμού», κάνει επίδειξη εποικοδομητικότητας προς τον διεθνή παράγοντα με τακτικισμούς υποχώρησης σε θέσεις εκ προοιμίου απαράδεκτες για την ελληνική πλευρά διατηρώντας παράλληλα τη συστηματική ρητορική περί ελληνικού μίσους. Πρόσφατα δε γίνεται προσπάθεια ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας αυτής ακριβώς της μοραλιστικής ρητορικής μέσω εκκλήσεων ηθικής τάξεως «στις αξίες και τις αρχές του ΝΑΤΟ και της ΕΕ»: Οι διεθνείς οργανισμοί και τα μέλη τους καλούνται να παραβλέψουν τις «ανήθικες και άδικες» ελληνικές ενστάσεις απελευθερώνοντας την πορεία της χώρας προς την ευρωνατοϊκή της ολοκλήρωση [«Δεν ζητάμε τίποτα, μόνο λίγη δικαιοσύνη», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ν. Γκρούεβσκι στη συνέντευξή του στο γαλλικό περ. Politique International.]

Το σημαντικότερο είναι ότι οι εκκλήσεις αυτές συνοδεύονται πλέον και από συγκεκριμένη πρόταση άρσης του αδιεξόδου προκειμένου να απελευθερωθεί η πορεία της πΓΔΜ προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ: επαναπροσδιορισμός τής περί την ονομασία διένεξης ως διμερούς και δρομολόγηση της επίλυσή της σε δύο φάσεις, δηλαδή απεμπλοκή της υποψηφιότητας της πΓΔΜ για ΝΑΤΟ και ΕΕ και δεσμευτική συμφωνία για επίλυση του ζητήματος σε διμερές επίπεδο, ίσως και με απευθείας διαπραγματεύσεις, αμέσως μετά. Ο επαναπροσδιορισμός της διένεξης ως διμερούς και η επίλυσή της σε δύο φάσεις βρίσκει ολοένα ηχηρότερους διεθνείς υποστηρικτές
[1], θα διευκολυνθεί δε ιδιαίτερα σε περίπτωση που η διένεξη λάβει περισσότερο ενδοευρωπαϊκή διάσταση (κάτι που θα συμβεί εάν η αναμενόμενη Έκθεση Προόδου περιλαμβάνει και σύσταση έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων), δεδομένου ότι στο ευρωπαϊκό πεδίο υπάρχει το πρόσφατο προηγούμενο παρόμοιας και με ανάλογο σκεπτικό διευθέτησης της διένεξης Σλοβενίας - Κροατίας, προκειμένου να απεμπλακεί η ευρωπαϊκή πορεία της δεύτερης.

γ. Τέλος, όσον αφορά την περιφερειακή ισορροπία και ασφάλεια, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η λειτουργία της ως buffer zone στην υποφώσκουσα αντιπαράθεση αλβανικού – σλαβικού στοιχείου στα Δυτικά Bαλκάνια πιθανόν, στην παρούσα συγκυρία, να ευνοεί την πΓΔΜ όσον αφορά τις εξελίξεις στη διένεξη με την Ελλάδα: Με δεδομένη την κλιμάκωση των εντάσεων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη διατήρηση της εκκρεμότητας αλλά και της έντασης στο Κόσοβο και την αρνητική επίδραση που θα έχει στη διεθνοτική περιφερειακή ισορροπία η απελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων εισόδου στην οποία δεν συμπεριλαμβάνονται χώρες με κυρίαρχο το μουσουλμανικό/αλβανικό στοιχείο, ίσως θεωρηθεί ότι η Ελλάδα πρέπει να πιεστεί να απεμπλέξει την προβαλλόμενη ως σταθεροποιητική για το εσωτερικό της πΓΔΜ ευρωπαϊκή και νατοϊκή πορεία της χώρας, απαλλάσσοντας ταυτοχρόνως τις διεθνοτικές σχέσεις από το πρόβλημα της ονόμασίας που αποτελεί πηγή διεθνοτικής έντασης. Οι επί των ελληνικών θέσεων δυνητικές πιέσεις με όρους περιφερειακής ισορροπίας και ασφάλειας αυξάνονται ως αποτέλεσμα της πρόσφατης προφανούς σύσφιγξης των σχέσεων Σερβίας - πΓΔΜ, που είχε άμεσο αντίκτυπο στις σχέσεις πΓΔΜ – Κοσόβου και, συνεπώς, στις διεθνοτικές σχέσεις εντός της πΓΔΜ. – Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η τάση σύσφιγξης των σχέσεων Σκοπίων - Βελιγραδίου δεν θα πρέπει να νοείται μόνον ως αποτελέσμα εφαρμογής ενός Plan B με στοιχεία «εκβιασμού» προς το ΝΑΤΟ και την ΕΕ αλλά και ως φυσική γεωπολιτική επιλογή, η οποία δεν θα ανασχεθεί από μια πιθανή ελληνική υποχώρηση.
*****

Συνεπώς και εν συνόψει, είναι πιθανόν η ελληνική θέση για το ζήτημα του ονόματος να δεχθεί άμεσα πιέσεις, με όρους διεθνούς πολιτικής και επικοινωνίας, γεωστρατηγικής ισορροπίας και ασφάλειας, αλλά ενδεχομένως και με όρους ευρωπαϊκής πολιτικής -- καθώς μέσω μιας πιθανής σύστασης για έναρξη διαπραγματεύσεων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και δεδομένου του αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις το θέμα θα παρει και ευρωπαϊκή διάσταση, επιπλεκόμενο με ευρύτερες ενδοευρωπαϊκές αντιπαραθέσεις πολιτικών αλλά και επιρροής όσον αφορά τα δυτικά Βαλκάνια. Η ένταση των πιέσεων θα εξαρτηθεί από τις διατυπώσεις της Έκθεσης Προόδου όσον αφορά τη σύσταση για date προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – όπου η ελληνική προσπάθεια θα είναι, ενδεχομένως, δυσχερέστερη από την αντίστοιχη κατά τη διατύπωση των Συμπερασμάτων στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι. Εάν μάλιστα στο διάστημα μεταξύ της δημοσιοποίησης της Έκθεσης Προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πΓΔΜ και του Συμβουλίου Κορυφής της ΕΕ κατατεθεί νέα πρόταση εκ μέρους του διαμεσολαβητή του ΟΗΕ για το ζήτημα του ονόματος, η ελληνική πλευρά θα πιεστεί ώστε να θεωρήσει εαυτήν επικοινωνιακά υποχρεωμένη να αποδεχθεί είτε τη νέα πρόταση Νίμιτς είτε, εναλλακτικά, τον επαναπροσδιορισμό της διένεξης ως διμερούς και τη διφασική δρομολόγησή της επίλυσής της κατά το μοντέλο που εφαρμόστηκε στη συνοριακή διένεξη Σλοβενίας – Κροατίας.


[1] «Αναμένουμε ότι οι φίλοι μας στην ΕΕ θα υποδείξουν στην Ελλάδα πως πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Σλοβενίας ώστε να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις [...] Όταν έρθει η στιγμή, η Ελλάδα μπορεί --καθώς υπάρχουν πολλά υποκεφάλαια στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ-- να απαιτήσει τη λύση», (πρόσφατες δηλώσεις Προέδρου πΓΔΜ στην Deutsche Welle). Σχετικά με την προϊούσα διεθνή υποστήριξη αυτής της εναλλακτικής, πβλ. ενδεικτικά δηλώσεις του Γερμανού Υπουργού Γκέρνοτ Έρλερ, κατά την επίσκεψή του στα Σκόπια: «Η Γερμανία εκτιμά ότι τώρα είναι η στιγμή να βρεθεί λύση για τις διμερείς διενέξεις που εμποδίζουν την ευρωπαϊκή διεύρυνση στις βαλκανικές χώρες», δηλώσεις του εισηγητή του Ψηφίσματος του Ευρωκοινοβουλίου για την πΓΔΜ, κ. Μέγερ, στο Στρασβούργο: «Μέχρι την ένταξη της πΓΔΜ στην ΕΕ, που δεν προβλέπεται πριν από το 2017 ή ακόμη και το 2020, θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε το χρόνο για λύση του διμερούς ζητήματος», δηλώσεις Αναπληρωτή ΥΠΕΞ ΗΠΑ κ. Στάϊνμπεργκ [σχ. με α.π. 8719/30.3/10.7.2009], δηλώσεις πρώην Επιτρόπου για την ευρωπαϊκή διεύρυνση, κ. Αχτισαάρι [σχ. με α.π. 8914/30.3/2.9.2009], εκτιμήσεις ισχυρού γερμανικού think tunk Atlantic Community [σχ. με α.π. 8963/30.3/16.9.2009].