Το βρετανικό σενάριο πολέμου κατά της Κύπρου

Η κυπριακή εφημερίδα «ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ», σε ανταπόκριση του Παύλου Ξανθούλη από τις Βρυξέλλες με τίτλο «Στήνουν ‘πλατφόρμα’ κόντρα στη Λευκωσία» και υπότιτλο «Βρετανική αντιδήλωση – αφετηρία πιέσεων για ξεπάγωμα των έξι τουρκικών κεφαλαίων» αναφέρει τα εξής: «Αφετηρία για πολιτικό άδειασμα και ροκάνισμα της μονομερούς απόφασης της Κυπριακής Δημοκρατίας να παγώσει έξι διαπραγματευτικά κεφάλαια της Τουρκίας, επιχειρείται να αποτελέσει η ‘αντιδήλωση’ που εξέδωσε η Βρετανία, κόντρα στις αποφάσεις της Λευκωσίας. Πληροφορίες του ‘Φ’ αναφέρουν ότι η ‘αντιδήλωση’ του Λονδίνου επιδιώκεται να καταστεί τους προσεχείς μήνες ‘πλατφόρμα’ συμμετοχής και άλλων κρατών-μελών προκειμένου να απομονώσουν την Κυπριακή Δημοκρατία και να την πειθαναγκάσουν ‘να υπαναχωρήσει σταδιακά’ από την απόφασή της να παγώσει έξι διαπραγματευτικά κεφάλαια. Σύμφωνα με υπηρεσιακό σημείωμα ξένης αντιπροσωπείας, του οποίου λάβαμε γνώση, το Λονδίνο φέρεται να έχει ήδη συζητήσει με κάποια κράτη-μέλη, περιλαμβανομένης και της σουηδικής Προεδρίας, την προοπτική ανοίγματος των κεφαλαίων Ενέργεια και Παιδεία-Πολιτισμός, τα οποία ως γνωστόν ανήκουν στην ομάδα των έξι κεφαλαίων που πάγωσε μονομερώς η Κυπριακή Κυβέρνηση, προσβλέποντας σε μια ‘πρώτη γραμμή υποχώρησης’ της Λευκωσίας.

Οι προθέσεις της Βρετανίας είναι άλλωστε εμφανείς και από το γεγονός ότι η ‘αντιδήλωση’, υπογραμμίζει ότι ‘διμερή ζητήματα δεν πρέπει να παρακωλύουν την ενταξιακή διαδικασία’ μιας υποψήφιας χώρας, προκειμένου να θέσει μια ‘ηθική’ παράμετρο κόντρα στην πολιτική δυνατότητα που έχει εκ των πραγμάτων, ως κράτος-μέλος, η Κυπριακή Δημοκρατία να συγκατατίθεται ή να μπλοκάρει κεφάλαια οποιουδήποτε υποψηφίου προς ένταξη κράτους. Θα πρέπει δε να σημειωθεί ότι η εν λόγω αναφορά περιλαμβανόταν στα προσχέδια συμπερασμάτων της σουηδικής Προεδρίας και απαλείφθηκε εν τέλει μετά από επιμονή του υπουργού Εξωτερικών Μάρκου Κυπριανού, κάτι που είχε προκαλέσει την αντίδραση και την αποχώρηση του Βρετανού ομολόγου του Ντέιβιντ Μίλιμπαντ από τις εργασίες του Συμβουλίου. Παρά τις αντιδράσεις Μίλιμπαντ, τα Συμπεράσματα της Συνόδου των υπουργών Εξωτερικών στις 8 Δεκεμβρίου 2009, τα οποία εγκρίθηκαν από όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., περιλαμβανομένης και της Βρετανίας, δεν περιέλαβαν τελικά την επίμαχη αναφορά. Ως εκ τούτου γεννώνται εύλογα ερωτηματικά για την πολιτική ηθική του Λονδίνου να επαναφέρει με δική του δήλωση μια πρόνοια που σε επίπεδο ‘27’ έχει απαλειφθεί και μάλιστα και με βρετανική υπογραφή… Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται στο σημείωμα, με βάση τη δήλωση της Βρετανίας, εκτιμάται ότι ‘θα επιχειρηθεί η εξασφάλιση μιας γενικής θέσης’, από μεγάλο αριθμό κρατών-μελών, προκειμένου ‘να διατηρηθεί το μομέντουμ της διεύρυνσης, κυρίως, σε σχέση με την Τουρκία’ και ‘να διερευνηθεί η δυνατότητα κάποια εκ των έξι κεφαλαίων που πάγωσε μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία να ανοίξουν εντός του 2010’, παραπέμποντας καταρχήν στα κεφάλαια Ενέργεια και Παιδεία-Πολιτισμός. Αυτή ακριβώς είναι και η έννοια της δημιουργίας ‘πλατφόρμας’. Δηλαδή η βρετανική αντιδήλωση να αποτελέσει την αφετηρία για σύμπραξη ενός μεγάλου αριθμού κρατών-μελών με τη βρετανική λογική, ότι ‘διμερή ζητήματα δεν δύνανται να παρακωλύουν την ενταξιακή διαδικασία’ μιας υποψήφιας χώρας. Η θέση αυτή υποστηρίζεται και από το Πλαίσιο Στρατηγικής της Κομισιόν, όπως άλλωστε φρόντισαν να υποδείξουν στην αντιδήλωση τους οι Βρετανοί, επιχειρώντας να νομιμοποιήσουν τη θέση που διατυπώνουν, με προφανή στόχο την εξασφάλιση μεγαλύτερης στήριξης από αριθμό κρατών-μελών. Σύμφωνα με το σημείωμα της ξένης αντιπροσωπείας, η Σουηδία φέρεται να ενστερνίζεται πλήρως τη θέση της Βρετανίας και αναμένεται να ταχθεί στο πλευρό της μετά την 1η Ιανουαρίου 2010, δηλαδή αφού ολοκληρωθεί η θητεία της στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκτιμάται δε ότι στην ίδια κατεύθυνση θα πορευθούν αρκετά κράτη-μέλη της ανατολικής Ευρώπης, αλλά και οι χώρες της Βαλτικής.
Σε κάθε πάντως περίπτωση, το ξεπάγωμα διαπραγματευτικών κεφαλαίων της Τουρκίας, είτε πρόκειται για τα οκτώ κεφάλαια που πάγωσαν με ομόφωνη ευρωπαϊκή απόφαση το 2006, είτε πρόκειται για τα έξι κεφάλαια που πάγωσε μονομερώς η Λευκωσία στις 8 Δεκεμβρίου 2009, δεν μπορούν να προωθηθούν και να ανοίξουν εάν δεν συγκατατεθεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Είναι λοιπόν στο χέρι της Λευκωσίας να λάβει τα μέτρα της, προκειμένου να αποτρέψει τις επικείμενες πιέσεις, εμμένοντας στους όρους που έχουν τεθεί για την προώθηση των εν λόγω κεφαλαίων. Τόσο για λόγους ουσίας, όσο και για λόγους αξιοπιστίας…

Η Άγκυρα αποφάσισε το χρονικό σημείο
Η Άγκυρα καθόρισε σύμφωνα με πληροφορίες του ‘Φ’ το χρονικό σημείο εκδήλωσης της βρετανικής ‘αντιδήλωσης’ στη μονομερή απόφαση της κυπριακής Κυβέρνησης να παγώσει έξι διαπραγματευτικά κεφάλαια της Τουρκίας. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ο Αχμέτ Νταβούτογλου ‘συμβούλευσε’ το Λονδίνο να μην εκδώσει την αντιδήλωσή του πριν το άνοιγμα του κεφαλαίου Περιβάλλον των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων, προκειμένου ‘να μην προκληθούν ανεξέλεγκτες αντιδράσεις από τους Ελληνοκυπρίους’ και να μην τεθεί ενδεχομένως σε κίνδυνο το άνοιγμα του εν λόγω κεφαλαίου.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Βρετανία εξέτασε το ενδεχόμενο να αντιδράσει με τρεις διαφορετικούς τρόπους:
1. Με δήλωση του υπουργού Εξωτερικών Ντέιβιντ Μίλιμπαντ στη Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών στις 8 Δεκεμβρίου, η οποία θα περιλαμβανόταν στα πρακτικά του Συμβουλίου. Ωστόσο και παρά τον έντονο τρόπο που ένιωθε ο Βρετανός αξιωματούχος, κρίθηκε ότι θα ήταν αντιφατική και θα τύγχανε επικρίσεων η έκδοση μιας δήλωσης κόντρα στο πλαίσιο των συμφωνημένων Συμπερασμάτων, τα οποία είχε άλλωστε προσυπογράψει και το ίδιο το Λονδίνο. Σε κάθε περίπτωση, η Βρετανία επεδίωκε την αναβίωση της αναφοράς σύμφωνα με την οποία ‘διμερή ζητήματα δεν πρέπει να παρακωλύουν την ενταξιακή διαδικασία’ μιας υποψήφιας χώρας, η οποία είχε ως γνωστόν απαλειφθεί από τα Συμπεράσματα. Εν τέλει, στο Συμβούλιο αρκέστηκε να προειδοποιήσει ότι θα προέβαινε σε κάποιου είδους δήλωση, αποφεύγοντας ωστόσο να συγκεκριμενοποιήσει το περιεχόμενό της και το καθεστώς το οποίο θα προσελάμβανε…
2 Η δεύτερη επιλογή που εξέτασαν οι Βρετανοί ήταν να καταθέσουν την δήλωσή τους στη συνεδρία της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων ΚΟΡΕΠΕΡ, στις 17 Δεκεμβρίου, προκειμένου να διεξαχθεί συζήτηση, με προφανή στόχο την απομόνωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η γνωστοποίηση των προθέσεων των Βρετανών, και επισήμως, οδήγησε σε διαβήματα της Λευκωσίας. Δεδομένου ότι στην εν λόγω συνεδρία της ΚΟΡΕΠΕΡ επρόκειτο να ληφθεί η απόφαση για άνοιγμα του κεφαλαίου Περιβάλλον, στις 21 Δεκεμβρίου, ο Αχμέτ Νταβούτογλου συμβούλευσε το Λονδίνο να μην προκαλέσει τη Λευκωσία. Άλλωστε, το άνοιγμα του κεφαλαίου απαιτούσε ομόφωνη απόφαση από τους ‘27’, περιλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν κάτι πήγαινε στραβά, τότε η Άγκυρα θα έχανε τη δυνατότητα να εκμεταλλευθεί το άνοιγμα του κεφαλαίου Περιβάλλον σε επικοινωνιακό επίπεδο, κάτι που εν τέλει έπραξε με την παρουσία τριών υπουργών της στη Διακυβερνητική Διάσκεψη (Νταβούτογλου, Μπαγίς, Έρογλου), κάτι που δεν έχει ανάλογο προηγούμενο στα ευρωπαϊκά δρώμενα.
3. Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, η Άγκυρα συμβούλευσε το Λονδίνο να εκδώσει τη δήλωσή του αμέσως μετά το άνοιγμα του κεφαλαίου Περιβάλλον, όπως τελικά έγινε. Ως αποτέλεσμα, διασφαλίστηκε το άνοιγμα του κεφαλαίου και σφραγίστηκε το επικοινωνιακό παιγνίδι της Κυβέρνησης Ερντογάν στις Βρυξέλλες και με τη βρετανική αντιδήλωση.

Θέλουν Ενέργεια και Παιδεία – Πολιτισμό
Μόνο τυχαία δεν ήταν η τοποθέτηση του επικεφαλής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, Εγκεμέν Μπαγίς, ότι η Άγκυρα αναμένει το άνοιγμα των κεφαλαίων Ενέργεια και Παιδεία-Πολιτισμός. Μιλώντας στο πλαίσιο Διακυβερνητικής Διάσκεψης την περασμένη Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου, για το άνοιγμα του κεφαλαίου Περιβάλλον, ο κ. Μπαγίς ‘έριξε στο τραπέζι’ θέμα προώθησης των κεφαλαίων Ενέργεια και Παιδεία-Πολιτισμός, παραγράφοντας το γεγονός ότι η κυπριακή Κυβέρνηση τα έχει τοποθετήσει στο ψυγείο με μονομερή απόφαση, μπλοκάροντας την δυνατότητα ανοίγματός τους. Το μήνυμα που έστειλε ο Εγκεμέν Μπαγίς ταυτίζεται πλήρως και κατά ‘συμπτωματική ομοιότητα’, με τη θέσεις που διατυπώνουν Βρετανοί διπλωμάτες πίσω από κλειστές πόρτες, επιχειρώντας να εξασφαλίσουν στήριξη από τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών. Θεωρούν ότι τα δύο κεφάλαια θα πρέπει να προωθηθούν τάχιστα, δεδομένου ότι είναι ‘τεχνικά έτοιμα’. Δηλαδή επειδή απλώς πληρούνται τα κριτήρια που τίθενται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Με άλλα λόγια, το Λονδίνο όχι μόνο δεν λαμβάνει υπόψη τις τουρκικές απειλές και προκλήσεις στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου, για το μείζον θέμα των πετρελαίων αλλά κλείνει κυριολεκτικά τα μάτια, ζητώντας να ανοίξει το σχετικό κεφάλαιο Ενέργεια, απλώς και μόνο γιατί είναι τεχνικά έτοιμο. Ανάλογη είναι η θέση της Βρετανίας και για το κεφάλαιο Παιδεία-Πολιτισμός, παρά τη συνεχιζόμενη λεηλασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς στα κατεχόμενα…»