Το Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, με αφορμή τα 50 χρόνια από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, διοργάνωσε στις 18-19 Φεβρουαρίου 2010 συμπόσιο με θέμα «Η Κυπριακή Δημοκρατία σε σταυροδρόμι: Παρελθόν, παρόν και μέλλον».
Όπως πληροφορεί το «ΚΥΠΕ» κατά τη διάρκεια του συμποσίου οι πρώην Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλαύκος Κληρίδης και Γιώργος Βασιλείου, όπως και ο πρώην Πρόεδρος της Βουλής και Επίτιμος Πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Βάσος Λυσσαρίδης, μοιράστηκαν με το ακροατήριο τις θέσεις τους για την πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και το Κυπριακό.
Στο χαιρετισμό του, ο Γλαύκος Κληρίδης αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού, λέγοντας πως είναι μακρύς ο δρόμος για λύση του προβλήματος. Παράλληλα, σημείωσε πως θα πρέπει να αναλογιστούμε τι θα γίνει αν η παρούσα διαδικασία για επίλυση του προβλήματος αποτύχει.
«Αυτό που ελπίζω είναι να μελετήσουμε ποιο θα είναι το μέλλον της Κύπρου, αν οι παρούσες συνομιλίες αποτύχουν. Είναι πολύ σημαντικό να αντιληφθούμε τι θα γίνει αν δεν επιτευχθεί λύση μετά από τις συγκεκριμένες συνομιλίες», τόνισε. Ο κ. Κληρίδης ανέφερε πως έχει λεχθεί ότι έχουμε πέσει στην απαισιοδοξία, και δεν αντιλαμβανόμαστε το βάθος της απαισιοδοξίας. «Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε ότι δεν πρέπει να πάμε πιο κάτω με την απαισιοδοξία», υπέδειξε. Ο Πρόεδρος Κληρίδης αναφέρθηκε και στο θέμα της πολιτικής ισότητας, λέγοντας πως η έννοια δεν έγινε ποτέ αποδεκτή στην Κύπρο. Από τη μια, όπως είπε, οι Ελληνοκύπριοι δεν αποδέχτηκαν τον όρο καθώς αποτελούσαν το 82% του πληθυσμού.
Η ιδέα της πολιτικής ισότητας, όπως παρουσιάζεται στα ψηφίσματα των Η.Ε., δεν σημαίνει αριθμητική ισότητα αλλά ικανοποιητική συμμετοχή και των δύο κοινοτήτων στα όργανα του ομοσπονδιακού κράτους. Η πολιτική ισότητα, όπως ερμηνεύεται από τα Η.Ε., σημαίνει ότι οι πλειοψηφία των αποφάσεων πρέπει να έχει ένα αριθμό ψήφων από την τ/κ κοινότητα. «Αυτό είναι κάτι που οι Ε/κ βρίσκουν πολύ δύσκολο να κατανοήσουν και να αποδεχτούν», σημείωσε.
Από την άλλη, ο κ. Κληρίδης ανέφερε πως ούτε και η τουρκική πλευρά είχε αποδεχτεί την πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα, καθώς ο τέως Τ/κ ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς επέμενε στην αριθμητική ισότητα των δύο κοινοτήτων. «Ο τότε εκπρόσωπος της τ/κ πλευράς επέμενε σε δύο κυριαρχίες, δύο χωριστά κράτη και την παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο», υπενθύμισε ο κ. Κληρίδης.
Από την πλευρά του ο Γιώργος Βασιλείου στο χαιρετισμό του είπε πως είμαστε υπόχρεοι απέναντι στην πατρίδα να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος και να ακολουθήσουμε τις σωστές πολιτικές στο μέλλον.
Ο κ. Βασιλείου είπε πως οι εξελίξεις στην Κύπρο, κατά τη διάρκεια της ιστορίας της, δεν ήταν αυτές που θα επιθυμούσαμε. «Οι πραγματικότητες δεν είναι αυτές που θα επιθυμούσαμε», σημείωσε και αναφέρθηκε στη δήλωση ξένου πολιτικού στη Βουλή στις αρχές της ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας: «Αυτό που είναι σημαντικό για μια χώρα δεν είναι να κερδίσει την ανεξαρτησία της αλλά να τη διατηρήσει και να την κάνει να πετύχει». «Αυτά τα σοφά λόγια είναι εκεί για όλους εμάς, για να σκεφτόμαστε και να μας βοηθούν να διαμορφώνουμε το μέλλον μας», σημείωσε ο κ. Βασιλείου. Παράλληλα, τόνισε πως παρά τα προβλήματα, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει επιτύχει πολλά, το σπουδαιότερο των οποίων αποτελεί η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, η οποία παρέχει το πλαίσιο για λύση του κυπριακού προβλήματος.
«Ο βασικός όρος για να γίνει η Κύπρος αποδεκτή στην ΕΕ ήταν η αποδοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας των πρωτοβουλιών των Η.Ε. για λύση, και η υποστήριξη της λύσης δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας», είπε και σημείωσε πως ο λόγος που η Ένωση μας δέχθηκε είναι γιατί πείστηκε ότι «υποστηρίζουμε τις προσπάθειες των Η.Ε., και ότι ο κ. Ντενκτάς επέμενε να μην τις στηρίζει». Η Ε.Ε., συνέχισε, «αποδέχθηκε τη θέση μας ότι δεν μπορούσαμε να γίνουμε για δεύτερη φορά θύματα, την πρώτη από την εισβολή και τη δεύτερη από την άρνηση να έχουμε μια δίκαιη λύση στις διαπραγματεύσεις».
Ο Βάσος Λυσσαρίδης αναφέρθηκε στο χαιρετισμό του στη δημιουργία του κυπριακού προβλήματος και στην πορεία του από καταβολής της Κυπριακής Δημοκρατίας, σημειώνοντας αρχικά ότι οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου δημιούργησαν ένα καθεστώς μη λειτουργικό, στη βάση φυλετικών κριτηρίων και ξένων εγγυήσεων.
Το αδιέξοδο ήταν αναπόφευκτο και η Τουρκία προετοιμαζόταν να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να πετύχει το στόχο της διαίρεσης, σημείωσε, προσθέτοντας πως θα ήταν αφελές να λεχθεί ότι τα 13 σημεία που πρότεινε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος για συζήτηση οδήγησαν στα γεγονότα του 1963-64. «Από πότε οι προτάσεις οδηγούν σε κρίση», διερωτήθηκε ο κ. Λυσσαρίδης.
Επίσης, αναφέρθηκε στην εισβολή, τονίζοντας πως η Τουρκία είχε σχέδιο εθνικής κάθαρσης και διαμοιρασμού της Κύπρου ώστε να αναδειχθεί η υπερδύναμη της περιοχής. Ο κ. Λυσσαρίδης είπε πως το Κυπριακό είναι πρόβλημα εισβολής, κατοχής και εθνικής κάθαρσης και τα εμπλεκόμενα μέρη είναι η Κύπρος και η Τουρκία και όχι οι Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι μαζί με τους Ελληνοκύπριους είναι τα θύματα του τουρκικού επεκτατισμού.
Σε σχέση με το Σχέδιο Ανάν, ο κ. Λυσσαρίδης είπε πως είναι ένα πράγμα η εποπτεία του Γ.Γ. του ΟΗΕ και άλλο πράγμα η μεσολάβηση, ενώ όπως ανέφερε το Σχέδιο αυτό ήταν αντίθετο με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, είχε στοιχεία φυλετικών διακρίσεων και παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και προνοούσε ξένους εγγυητές.
Σχετικά με την παρούσα διαδικασία των απευθείας διαπραγματεύσεων, ο κ. Λυσσαρίδης είπε πως στην πραγματικότητα η Τουρκία ελέγχει τους Τ/κ ηγέτες. Επίσης αναφέρθηκε στην πρόταση του Προέδρου Χριστόφια για εκ περιτροπής προεδρία και την παραμονή εποίκων στην Κύπρο, και είπε πως οι προτάσεις αυτές οδήγησαν την ΕΔΕΚ εκτός κυβερνητικού σχήματος. «Αυτές οι προτάσεις όχι μόνο δεν προκάλεσαν την οποιαδήποτε θετική ανταπόκριση της άλλης πλευράς, αλλά γίναμε μάρτυρες των τελευταίων τουρκικών προτάσεων, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν από όλα τα κόμματα και τον ίδιο τον Πρόεδρο ως απαράδεκτες ακόμη και για διαπραγμάτευση», είπε και πρόσθεσε: «Είναι οδυνηρό γιατί μέχρι τώρα έχουμε αποτύχει να εκμεταλλευτούμε σωστά με τη συμμετοχή μας στην Ε.Ε. την αίτηση της Τουρκίας για ένταξη στην Ένωση».
Ο κ. Λυσσαρίδης είπε ακόμη πως η λύση θα πρέπει να διασφαλίζει την ενότητα του κράτους, της οικονομίας, τα ανθρώπινα δικαιώματα, και να ελευθερώνει τη χώρα από τις ξένες εγγυήσεις και την παρουσία ξένων στρατευμάτων.
