Το μηνιαίο περιοδικό Mezinárodní politika (Διεθνής Πολιτική) του γνωστότερου τσεχικού think tank, Institute of International Relations“, αφιερώνει το πρώτο τεύχος του 2010 στο θέμα της εμπορίας ναρκωτικών, στις ιδιαιτερότητές του και στην πολιτική αντιμετώπισής της σε διαφορετικές ηπείρους και χώρες.
Στο αφιέρωμα συμπεριλαμβάνεται και άρθρο του Φίλιπ Τεσάρζ, επιστημονικού συνεργάτη του Ινστιτούτου, ειδικευμένου σε θέματα των Βαλκανίων, με τίτλο «Το βαλκανικό μονοπάτι». Ο αρθρογράφος στον πρόλογο χαρακτηρίζει υπερβολικές τις απόψεις που χαρακτηρίζουν τα Βαλκάνια ως τον σημαντικότερο προμηθευτή ναρκωτικών της Ευρώπης. Σημειώνει ότι η βαλκανική χερσόνησος αποτελεί ωστόσο μια από τις κυριότερες εισόδους συγκεκριμένων ναρκωτικών ουσιών (κυρίως ηρωίνη, όπιο και χασίς αλλά και συνθετικά ναρκωτικά) που στη συνέχεια προωθούνται, με τη συμμετοχή και βαλκανικών κυκλωμάτων, προς τη Δυτική Ευρώπη. Ως ιδιαίτερα σημαντική για την προώθηση των ναρκωτικών στη Δυτική Ευρώπη χαρακτηρίζεται η Βουλγαρία, η σημασία της οποίας ενισχύθηκε περαιτέρω μετά την ένταξή της στην ΕΕ. Παράλληλα σημειώνεται ότι το ποσοστό των εξαρτημένων Βαλκανίων κινείται ακόμα σε χαμηλά επίπεδο, δυσανάλογα με το υψηλό ποσοστό συμμετοχής βαλκανικών κυκλωμάτων στη διακίνηση των ναρκωτικών στη Δυτική Ευρώπη. Η δράση αυτών των κυκλωμάτων αποφέρει υψηλά έσοδα γι αυτό και η δράση τους εξελίσσεται συνήθως υπό την προστασία υψηλά ισταμένων προσώπων.
Αναφέρεται ότι οι διαδρομές προώθησης των ναρκωτικών μέσω των Βαλκανίων έχουν διαφοροποιηθεί αρκετά συνέπεια των πολεμικών συγκρούσεων και των συνοριακών αλλαγών που επήλθαν κατά τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας. Σημειώνεται ότι λόγω του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία το κυριότερο κανάλι προώθησης ναρκωτικών μετακινήθηκε από τη Βουλγαρία προς τη Ρουμανία και από εκεί προς τη Δυτική Ευρώπη. Μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών όμως εξακολουθούσαν να διακινούνται και μέσω της Σερβίας, με την άμεση συμμετοχή των μυστικών υπηρεσιών του Μιλόσεβιτς, όσο και μέσω της Κροατίας, με τη συμμετοχή αξιωματούχων του υπουργείου Αμύνης. Σημειώνεται ότι ένα από τα σημαντικότερα μονοπάτια οδηγούσε και προς το έδαφος της «Μακεδονίας», η οποία λόγω του χαμηλού βιοτικού επιπέδου αποτελούσε ιδανική χώρα για την προώθηση ναρκωτικών προς την Αλβανία, την Ελλάδα ή - μέσω του Κοσόβου - προς το Μαυροβούνιο, απ΄ όπου με ταχύπλοα σκάφη προωθούνταν προς την Ιταλία.
Ο αρθρογράφος παρατηρεί ότι λόγω της φτώχειας που επικρατούσε στο Κόσοβο, στην Αλβανία και στον αλβανικό πληθυσμό της «Μακεδονίας», αλλά και της ευάριθμης παρουσίας Αλβανών μεταναστών στις σημαντικότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, το κύκλωμα διακίνησης ναρκωτικών πέρασε ουσιαστικά στα χέρια της αλβανικής μαφίας, η οποία σε αρκετές χώρες παραμέρισε τα αντίστοιχα σερβικά ή του
ρκικά κυκλώματα διακίνησης. Σημειώνεται ότι στα «θετικά» χαρακτηριστικά της δράσης των αλβανικών κυκλωμάτων συγκαταλέγονται οι συγγενικοί δεσμοί αίματος παράλληλα με μια επιθετική συμπεριφορά. Αναφέρεται ότι αυτά τα χαρακτηριστικά αποδεικνύονται την παρούσα περίοδο «αρνητικά», καθώς έχουν φουντώσει τα ενδοοικογενειακά ξεκαθαρίσματα λογαριασμών με χρήση ιδιαίτερα βίαιων μεθόδων.
Σε ότι αφορά την παραγωγή ναρκωτικών στα Βαλκάνια αναφέρεται ότι αυτή είναι χαμηλή σε σχέση με άλλες χώρες. Εντοπίζεται κυρίως στην καλλιέργεια χασίς και μαριχουάνας, όπου τα πρωτεία κατέχει η Αλβανία, η οποία εμφανίζεται να διαθέτει το 3% της παγκόσμιας καλλιέργειας, ενώ όλες οι υπόλοιπες βαλκανικές χώρες διαθέτουν το 2%. Σημειώνεται ότι η καλλιέργεια της μαριχουάνας στην Αλβανία ενισχύθηκε την περασμένη δεκαετία λόγω της κρίσης που επικρατούσε στη χώρα αλλά και της διαφθοράς που επικρατούσε στα Σώματα Ασφαλείας. «Κύριοι αποδέκτες της αλβανικής παραγωγής, η οποία χαρακτηρίζεται για την υψηλή ποιότητά της και για τη χαμηλή τιμή της, ήταν η Ιταλία και η Ελλάδα», επισημαίνεται στο άρθρο.
